Hac farklý bir ibadettir Hac ibadeti, imanýn teoriden pratiðe döküldüðü, manevî coþku ve imanî heyecanla insana dinamizm ve aksiyoner ruh kazandýran, bir yönü dünyaya, öbür yönü ahirete bakan bir farizadýr. Ýnsan hac esnasýnda manen yücelir, sanki dünyadan sýyrýlýr, tamamen ahirete yönelir. Hac ibadeti; rükünleri, farzlarý, vacipleri, sünnetleri ve edepleriyle son derece programlý, disiplinli, hassas bir ibadet olduðu kadar sosyal, ekonomik, siyasal boyutlarý da farklý uluslararasý bir olaydýr. Hac ibadeti, belirli maddî imkâna eriþen kimselere farz olduðu için, hac esnasýnda iþlenen suçlara karþý verilen müeyyideler de genellikle maddîdir. Haccýn vaciplerinin terk edilmesi durumunda Mekke'de ceza kurbaný kesilmesi vaciptir. Bu durum, zengin müslümana bir tazminat niteliðindedir adeta. Hacda hükmü bilmeme mazereti kabul edilmez. Ancak hac ibadetinin pek dikkate alýnmayan bir baþka yönü daha vardýr. Cemaatle namazý evde kýldýðýmýz namazdan, Cuma ve Bayram Namazlarýný diðer namazlardan ayýran özellik ne ise Haccý diðer ibadetlerden ayýran en önemli özellik de budur. Yani Haccýn Cemaatleþme Yönü ve sosyal boyutu son derece anlamlý ve dikkat çekicidir. Hac ibadetinde ahlakî esaslar bir ibadet sistemi ve disiplini içerisinde yaþanýr. Benlik, gurur ve bencillik kaybolur, "Biz Mü'minler" þuuru kökleþir þuuraltýnda.. Birlik, beraberlik ve kardeþlik duygularý pekiþir. Hacda müslüman, Ýslâm Kardeþliðini, Ýslâmî dayanýþma ve yardýmlaþmayý yaþamaktadýr. Hacý, hayýr ve takva yolunda kardeþleriyle yardýmlaþmaktadýr. Diðer ibadetlerde olduðu gibi hacda da insanlara arsýndaki farklýlýk kalkmakta, devlet baþkaný ile hizmetçi ihrama bürünerek ayný kýlýk ve kýyafetle Allah huzurunda eþitliði tatmaktadýr. Hacý, din kardeþlerine el uzatmakta, yardýmcý olmakta, kardeþlerinin dert ve problemleriyle ilgilenmektedir. Ayrýca hac olayýný sadece bir turizm olayý olarak gören bugünkü resmî anlayýþ mutlaka deðiþmelidir. Haccýn gayet tabiî olarak turistik yönü olmakla birlikte hacda asýl verilen mesaj, Ýslâm ümmetinin birliði mesajýdýr, Ýslam coðrafyasýnýn kaynaþmasý ve kucaklaþmasý mesajýdýr. 

Hac bir kongredir, Uluslararasý Ýslam KongresidirDünyanýn dört bucaðýnda yaþayan iki milyarý aþkýn müslümanýn, iki milyonu aþan havcý ile binde bir oranýndaki bir ölçekle temsil edildiði Hac olayý, insanlýðýn en muazzam, en muhteþem, en vakarlý, en anlamlý, en feyizli ve en bereketli kongresidir. Bu kongrede dini uðrunda tevhid yolunda kan döken gözyaþý döken müslüman ile kardeþinin dertlerinden habersiz müslüman bir araya geliyor. Bu kongrede çeþitli zulüm ve iþkenceler altýnda inleyip çileli bir hayat sonunda hacca gelebilen cefakâr müslüman ile olaylara bigâne olan dünyada müslüman kardeþlerine reva görülen zulme sadece seyirci kalan dertsiz müslüman bir araya geliyor. Bu müslümanlar arasýnda gönülden gönüle akan Ýslâmî þuur, manevî ruh, karþýlýklý anlayýþ ve samimî diyalog ortamý kurulmaktadýr. Gönül ister ki, Ýslâm ülkelerinin liderleri, siyasal temsilcileri, seçkin ilim ve sanat adamlarý, düþünürleri, ekonomistleri, gönül adamlarý hac vesilesiyle buluþmalý, dertleþmeli, Ýslam Ümmetinin sorun ve problemlerini masaya yatýrmalýdýrlar. Bu vesileyle Ýslam Ümmetimin bugünü ve geleceði tartýþýlmalý, her açýdan en güzel projeler ortaya konulmalý, günlük hayata yansýtýlabilecek pratik kararlar alýnmalý ve bu kararlar bütün Ýslâm ülkeleri tarafýndan ciddiyetle uygulamaya konulmalýdýr. Hac olayý, tarih boyunca Ýslam alimlerinin buluþtuklarý, görüþtükleri, görüþ alýþveriþinde bulunduklarý uluslararasý ilmî bir kongre, bir forum ve konferans olmuþtur. Tarihteki maddî imkânsýzlýklara raðmen hacca gelen alimler, maneviyat depolama yanýnda Hadis, Fýkýh Tefsir, Kýraat, Zühd erbabýyla, diðer ilim ve fikir adamlarýyla görüþme suretiyle bilgi ve tecrübelerini artýrma için hac mevsimini ganimet bilmiþlerdir. Mekke ve Medine ilim halkalarý, davet ve irþad kürsüleri, Ýslam coðrafyasýnýn en zengin ilim ve irfan hazinelerini dünyanýn en ücra köþelerinden gelen "Rahman'ýn Misafirleri" olan hacýlara þerefle daðýtmýþlar, dünya çapýnda ortak görüþ birliði saðlamýþlardýr. Uluslararasý siyasal, ekonomik, ilmî ve kültürel kongre hüviyetini taþýmayan Hac olayý, Veda Haccýndaki o ulvî havayý teneffüs etme imkâný vermeyecek, Hacdan alýnmasý gereken mesaj tam anlamýyla alýnmamýþ olacaktýr. 

Hac bir zirvedir, zengin müslümanlarýn zirvesidirHac adý verilen bu kongre, dünya müslümanlarýnýn dertleriyle dertleþme vesilesi, müslüman kardeþlerimizle kaynaþma, kucaklaþma ve ortak strateji tesbit kongresidir. Bu kongre dünyada belirli asgarî refah seviyesine ulaþan nisbeten imkân sahibi olan, maddî varlýðý olan müslümanlarýn kongresidir. Bu kongre zengin Müslümanlarýn kongresidir. Haccý sadece bir ibadet olarak görüp Dünya Ýslâm Kardeþliðinin en bariz sembolü olarak görmezsek haccýn en önemli yönlerinden biri olan sosyal yönünü gözardý etmiþ, haccýn anlamýný tan anlamýyla idrak etmemiþ oluruz. Bu durumda bugün bu anlamda Hac bu açýdan kâmil ve mükemmel olarak deðerlendirilebiliyor demek güçtür. Birkaç ülkenin devlet baþkanlarý biraya gelse, birbirlerine karþý hiç de samimî olmayan birtakým yapmacýk söz ve tavýrlarla son derece donuk ve soðuk görüþmeler yapsalar medya bunu çok önemli bir haber olarak verir bu zirvenin þekil ve sonuçlarý günlerce gündemde yeralýr. Bu zirveden herhangi bir somut sonuçlar çýksa da çýkmasa da, baþarýlý olsa da olmasa da hatta fiyasko ile sonuçlansa bile, bu zirve birinci derecede bir haber olarak nakledilir, dünya kamuoyu günlerce bununla meþgul edilir. Ama dünyanýn en muhteþem, en muazzam, en ihlaslý zirve olan Hac zirvesi maalesef medyada gerekli ilgiyi görmez. Medyanýn bu ilgisizliði, Haccýn sosyal ve siyasal yönünün gözardý edilmesinden kaynaklanmaktadýr. Eðer hac süresince ilgililer ve yetkililer tarafýndan Haccýn manevî ikliminde ciddî, somut, canlý, pratik sosyal, siyasal ve ekonomik kararlar alýndýðý ve bunlar dünya kamuoyuna yayýnlandýðý ve uygulamaya konulduðu takdirde; Hac zirvesinin dünya çapýndaki anlamý artacak, dünyanýn gözü ve kulaðý bu yýllýk zirvede olacak, medya ister istemez bu olaya yer verecektir. Temennimiz; Mekke'nin her yýl Ýslâm ülkelerinin liderlerinin, Baþbakanlarýnýn, bakanlarýnýn bürokratlarýnýn, ilim adamlarýnýn ve düþünürlerinin biraya geldiði ve çifte standartlý zalim ve acýmasýz Batý ülkelerine karþý Ýslâm'ýn stratejisini belirlediði ve Ýslâm'ýn eskimez evrensel deðerlerini haykýrdýðý, manevî olduðu kadar fiilî zirveye de ev sahipliði yapmasýdýr. 

Hac bir fuardýr, Ýslam Ülkeleri Ekonomik FuarýdýrHac çok yönlü bir ibadet olduðu için tarih boyunca Ýslâm ülkeleri arasýnda manevî, ilmî ve kültürel aðýrlýðý yanýnda siyasal, sosyal ve iktisadî yönden önemi dikkate alýnan bir ibadet olmuþtur. Hac ibadeti esnasýnda tarih boyunca Ýslâm ülkeleri her çeþit üretim, sanat ve kültürü Hac mevsimi boyunca sergilemiþler, Hac Ýslam coðrafyasýnýn en büyük fuarý olmuþtur. Kur'aný Kerim ifadesiyle; (liyeþhedû menafia lehüm) "Kendileri için birtakým yararlý hususlara þahid olmalarý için.." farz kýlýnan bu ibadetin maddî ve manevî yararlarýna daima dikkat çekilmiþtir. Ancak bugün Hac esnasýnda bu ekonomik, kültürel ve ticarî zenginliði, göremiyoruz. Günümüzde Batýnýn, Uzakdoðunun ve ABD'nin pazarý hüviyetindeki bir Hac diyarý, Ýslâm ülkeleri arasýnda geliþtirilecek siyasal, ticarî ve iktisadî iþbirliði neticesinde Ýslâm Ülkeleri Ortak Pazarý olmalýdýr. Dolayýsýyla müslüman, kendi parasýyla yahudiyi, hristiyaný ya da Ýslam düþmanlarýný besleyen insan konumundan kurtulmalýdýr. Giydiðiniz takkeden kullandýðýnýz tesbihe, seccadeden ayaklarýnýzdaki terliðe varýncaya kadar her þey size yabancý.. Keþke gücümüz olsa da zemzem ve hurmadan baþka yahut müslüman kardeþlerimizin göz nurlarýyla imal edilen mallar dýþýnda özellikle Müslümanlara kan kusturan Siyonist ve emperyalist devletlerin mallarýndan hiçbir þey almayarak ekonomik boykot uygulayabilsek…ya da Mekke ve Medine'nin manevî olduðu gibi maddî alanda da Ýslâm Ülkeleri Fuarý olmasýna fiilî ekonomik katkýda bulunabilsek… Bu yönde bir adým atmak bile bir gün bu amacýmýzý hayata geçirecektir. 

Hac bir disiplindir, ciddî bir eðitim iþidir Haccýn ibadet ruhu ve þuuru içinde ilahî rýzaya ve kabule vesile olacak þekilde eksiksiz, kusursuz, sünnetlerine ve edeplerine varýncaya kadar þartlarýna ve usûlüne uygun olarak yapýlabilmesi için hem ilim hem ihlas hem de tecrübeye ihtiyaç vardýr. Hac, ciddî bir eðitim konusudur. Haccý mutlaka eðitimden geçmeli, kendini gerek bilgi, gerek sevgi, gerekse duygu açýsýndan hacca iyi hazýrlamalýdýr. Hacýnýn gýda, saðlýk ve gümrük tavsiyeleri kadar hatta daha da fazla hac ibadetinin ruhu ile ilgili manevî tavsiyelere, Haccýn manevî Ýklimi ile ilgili notlara ihtiyacý vardýr. Hac ibadeti hem hac öncesinde hem de hac esnasýnda ehil ve tecrübeli görevlilerce güzel bir þekilde tatlý bir üslûpla anlatýlmalý, haccý bir öðrenci gibi yetiþtirilmeli, yeteri kadar bilgilendirilmelidir. Hac için makastan el fenerine varýncaya kadar maddî hazýrlýk yapan hacý, çevresinde haccý iyi bilen ehil din görevlilerinden, imam ve vaizlerden bilgi almayý ihmal etmemelidir. Hac topluluðu seçilmiþ ama organize edilmemiþ, samimî ama yeteri kadar bilgilendirilmemiþ, anlamlý ama yeterli bilinç verilmemiþ bir topluluk olmamalýdýr. Hac üstün bir olgunluk ciddî bir disiplin ve iyi manevî bir eðitimle mânâsýna uygun þekilde eda edilmelidir. Hac öncesi hafta sonlarýnda yapýlan biriki göstermelik toplantý ile yeterli hac eðitimi vermek mümkün deðildir. Diyanet iþleri Baþkanlýðý'nca Ramazan Bayramý'ndan itibaren her hafta sonu hacýlar özel seminerlere tabi tutulmalýdýr. Bu eðitim seminerlerinde belgesel hac filmleri, video bantlarý ve özel hazýrlanmýþ CD'lerle hac konusu her yönüyle ciddî bir þekilde iþlenmelidir. Bu eðitim, hac müddetince de Mekke ve Medine'de günlük tavsiyeler, vaazlar, sohbetler ve ziyaretlerle devam ettirilmelidir. Bu eðitimin, en baþarýlý þekilde gerçekleþtirilebilmesi için, hac esnasýnda görevlendirilecek kafile baþkanlarýnda ilmî ehliyet, idarî kabiliyet, Hac hükümlerine ve Arap Diline vukufiyet aranmalý, hacýlardan önce hac görevlileri ciddî bir eðitime tabi tutulmalýdýr. Hacda görev yapacak "Fetva Elemanlarý", özellikle ihlaslý ve takva sahibi alimlerden seçilmeli, haccý kolaylaþtýrma bahanesiyle "taviz" sayýlabilecek ucuz ve isabetsiz fetvalar yerine, hac ibadetini eda etmede itidal yolu tercih edilmelidir. 

Hac maneviyattýr, ulvî duygularýn coþku ile yaþanmasýdýrHac, insanýn nefsî arzularýndan sýyrýldýðý, sýrf Allah Rýzasýný kazanmak için, mukaddes topraklara Beytullah'a koþup günahlardan hatalardan arýnmak için vatanýný, sevdiklerini terk ederek yerine getirdiði bir ibadettir. Hacda mümin, döktüðü terlerle, akýttýðý gözyaþlarýyla, verdiði sadakalarla manen þarj olmakta, artýk ibadetlerini daha coþkulu, daha ihlâslý, daha feyizli, daha titiz bir þekilde eda etmektedir. Hacý, bu ibadet esnasýnda vaktinin altýndan daha deðerli olduðunu bilmeli, "Bir rek'atý yüz bin rek'at olarak tescil edilen Mescidi Haram'daki Cemaatle namazý" ihmal etmemeli, baþka hiçbir yerde bulamayacaðý Kâbe Tavafý yerine "çarþý tavafý" ile zaman kaybetmemelidir. Evinden çýktýðý andan itibaren Hac ibadeti içinde olan müslüman bu güzelim ibadeti günahla, þehvetle, dünyalýk iþlerle ve lüzumsuz tartýþmalarla lekelememeli, kirletmemelidir. Sevgili Peygamberimiz (s.av)'in; "Kim, Allah için haccederse ve (ihram esnasýnda) kendini günahlardan, þehevî söz ve davranýþlardan korursa, doðduðu gün gibi (tertemiz, günahsýz olarak) evine döner", müjdesine eriþmek isteyen müslüman, elinden geldiði kadar manevî kirlerden ve günahlardan uzak kalarak hac günlerinden azamî derecede istifade etmeye çalýþmalýdýr. Sel gibi Kâbe'ye doðru akan o muhteþem cemaatin bir ferdi olarak hassas bir ruh, ince bir kalp ve yüksek bir anlayýþ kazanmaktadýr müslüman… Dilinden zikir eksik olmamakta, dualar, salevatlar, lebbeyk'ler ve tekbirler arasýnda bir kuþ hafifliðiyle Allah'a yalvarmakta, yakarmakta, niyazda bulunmaktadýr. Haccý, hac müddetince geçmiþ günlerin muhasebesini, ömrünün otokritiðini yapmakta, tevbeler, istiðfarlar ve dualar etmektedir. Hac ibadeti sebebiyle silinecek günahlarý, haramlarý ve kusurlarý bir daha iþlememeye kesin karar vermektedir. Artýk haccý hiç kimseye karþý haksýzlýk yapmayacak, zulmü alkýþlamayacak, zalimi asla sevmeyecektir. Ýslâm'a, Kur'ana, Ýslâmî kuruluþlara, Ýslâmî vakýflara, Ýslâmî eðitim müesseselerine gönülden sahip çýkacaktýr. Ýhmallerini, kusurlarýný ve günahlarýný hatýrlayarak aðlayacak, aðlayacaktýr.. Müslüman, Kâbe-i Muazzama'nýn kapýsýný tutarak oluk oluk akan gözyaþlarýyla "Ya Rab!.. Ya Rab!.. Ya Rab!.. diyen ihlâslý mü'minler arasýnda kendisinin ne kadar katý kalpli olduðunu düþünür.Onlarý seyrederken kalbi ürperir, o güne kadar maneviyat için pek dökülmeyen gözyaþlarý boþanýverir birden. Bu gözyaþlarý âcizlik deðil, kararlýlýk gözyaþlarýdýr. Bu göz yaþlarý dualarýnýn kabul edildiðinin alâmeti olan ihlaslý göz yaþlarýdýr. Aksiyona dönüþecek ruh hâlinin ifadesidir bu gözyaþlarý... Müslüman, hacda yükselttiði moral ve maneviyatla ülkesine dönecek, haccýný kirlerden ve lekelerden koruyacak, hacda elde ettiði manevî birikimi günahlarla eritmeyecektir. Ýslâm'ý hac öncesinden daha güzel ve daha titizlilikle yaþama çabasýný sergileyecek ve Allah'ýn sevgili kulu olma yolunda elinden gelen gayreti harcayacaktýr. 

Dipnotlar:  Buharî: Muhsar 9,10; Nesaî: Hac 4; Ýbn Mace: Menasik 3; Darimî: Menasik 7; Ahmed b. Hanbel, Müsned: c.2 s.269 Hac: 28bkz: "Haccýn Manevî Ýklimi", Dr. Halil Ýbrahim Kutlay, Yeni Dünya Dergisi, Sayý 100, Þubat 2002 Ahmed b. Hanbel, Müsned: c.3 s.343 Buharî: Muhsar 9,10; Nesaî: Hac 4; Ýbn Mace: Menasik 3; Darimî: Menasik 7; Ahmed b. Hanbel, Müsned: c.2 s.269.

YORUM LÝSTESÝ