Belirli þartlar ve belirli bir düzene göre yapýlmasý öngörülen iþlemlerin bütününe “Proðram” denilmektedir. Bir baþka ifade ile proðram, öngörülen planýn belirli zaman dilimlerinde uygulanma biçimidir.
Hayatýn proðramlanmasý bir sanat olup basite alýnacak bir þey deðildir. Proðramlý çalýþma fazla bir enerji gerektirmeyen çalýþmadýr. Proðram, uygulanabilirliði oranýnda anlamlý, yararlýlýðý oranýnda deðerlidir.

Kader, Ýlahî bir proðramdýr.
Biz, kâinatta hiçbir þeyin tesadüfî olmadýðýna, en ince ayrýntýlarýna kadar hikmet dolu ilahî bir proðramýn uygulandýðýna iman etmiþ insanlarýz. Ýman esaslarýndan biri olan kadere iman, hayýr ve þerrin Cenab-ý Hak tarafýndan yaratýldýðýna inanmak demektir. Her varlýk, ilâhî ilimde proðramlanmasý yönüyle “el-Mukaddir” isminin tecellisidir.
Ýnsana verilen “irade-i cüz’iyye”, bu ilahî takdir proðramýn bir parçasý olup insanoðlu, kendine verilen bu iradeyi iyilik veya kötülük yönünde kullanmasý sebebiyle dünyada hukuk önünde, ahirette ise Allah huzurunda sorumlu tutulmaktadýr.
Kitabýmýz, insana ilham edilen bu irade kabiliyetini þöyle açýklamaktadýr: “Nefse ve onu þekillendirene…Sonra da ona iyilik ve kötülük yapma kabiliyeti verene yemin olsun ki, nefsini arýndýran kurtuluþa ermiþtir. Nefsini kötülüðe yuvarlayan da ziyana uðramýþtýr.”Manevî proðram, Kur’an ve sünnet çerçevesinde sürekli uygulanan irade eðitimi demektir. Manevî proðram, nefis muhasebesi ve nefis tezkiyesinin sürekli hayata hakim olmasý demektir.

Peygamberimiz (s.a.v.) hayatý boyunca hassas bir proðram izlemiþtir.
En üstün, en deðerli, en hayýrlý insan ve en son Peygamber Hz. Muhammed Mustafa (s.a.v), hayatý boyunca son derece hassas bir proðram uygulamýþtýr.
Efendimiz (s.a.v); iman, ibadet, ahlak, takva, ihlas, dua ve zikir konularýnda olduðu gibi günlük hayatýnda; aile, eðitim, ticaret, askerî harekât ve devlet iþlerinde de proðramlý idi.
O’nun ibadet hayatý gayet düzenli ve planlý idi. O’nun hayatý baþtanbaþa proðramlý idi. O, Ýlahî proðramýn en güzel þekilde uygulayýcýsý idi. O’nun hayatýnda günün her dakikasý ibadet idi. O’nun gece ibadetini, gece manevî proðramýný ihmal ettiði tek gün olmamýþtý.
Allah Rasûlü (s.av), ashabý arasýnda ayrým yapmaz, herkese ayný þekilde davranýrdý. Ashabýndan her birine sevgi ve þefkatle yaklaþmasý nedeniyle herkes Allah Rasûlü (s.a.v)’nün en çok kendisini sevdiðine inanýrdý.
Ashabý arasýnda ayrým yapmayan Efendimiz (s.a.v), dini görevlerde de ayrým yapmaz, her birinin önemini vurgulardý.

Ýbadetler hassas bir proðram çerçevesinde yerine getirilir.
Ýbadet, Allah’a kulluk proðramýdýr. Ýbadetlerde; zaman, usûl, âdâb ve detaylarý ilahî ve nebevî emirlerle belirlenmiþ hassas bir proðram uygulanmaktadýr.
“Beni nasýl namaz kýlýyor görüyorsanýz öyle namaz kýlýn.” ve “Hac ibadetini benden alýn.” gibi nebevî ifadelerde ibadetlerin uygulama þeklinde Allah Rasûlü (s.a.v.)’nü örnek almamýz istenmektedir.
Namazý, vaktinden önce kýlamazsýnýz. Orucu vaktinden önce açamazsýnýz. Zekâtý belirlenen miktara göre vereceksiniz. Haccý belirlenen yer ve zamanda eda edeceksiniz. Bütün bunlarý yerine getirirken belirlenen þekil þartlarýna uygun olarak ve huþû denilen gönül ürpertisini taþýyarak yerine getireceksiniz. Bütün bunlar bu ibadetlere ait nebevî proðramýn esaslarýdýr.

Manevî proðram
Günümüz insaný hayatýný ibadete göre deðil, iþine ve görevine göre proðramlamaktadýr. Günlük hayat; öncelikli olarak okula, fabrikaya, büroya, markete, maðazaya kýsaca iþe ve günlük meþguliyetlere endeksli olup manevî görevler ve ibadetler çoðu zaman mesaî aralarýnda baþtan savarcasýna hýzlý bir þekilde yerine getirilmektedir.
Hayat manevî proðram çerçevesinde, Allah’a kulluk amacýyla yeniden yapýlandýrýldýðýnda baþtanbaþa ibadet anlamý kazanacak, her düþünce, söz ve davranýþ, sahibine ibadet ecri ve mükâfatý kazandýracaktýr.
Dolayýsýyla asýl görevimiz hayatýn bir kýsmýnda belirli kulluk görevlerini yerine getirmekle yetinmek deðil, hayatýn tamamýný manevî prensiplerle proðramlamaktýr. Buna göre hayatta sonuç itibariyle manevî ve dini anlam taþýmayan tek unsur kalmayacak, mü’min kul, sürekli bir ibadet atmosferi içerisinde yaþayacaktýr.

Ramazan’da Manevî Proðram
Rahmet mevsimi Ramazan günleri, manevî proðramýn zirveye ulaþtýðý günlerdir. Yýlýn altýn fýrsatý olan bu mevsim, mü’min kul tarafýndan en güzel þekilde deðerlendirilir, Ramazan’da diðer günlerden çok farklý, seviyeli, tatlý ve zevkli bir proðram yaþanýr.
Ramazan’da oruçla nefis terbiyesi ve tezkiyesi yapýlýr. Diller kirli sözlerden, gönüller kirli duygulardan arýnýr. Günlük hayata kavga, tartýþma ve çekiþme yerine; “Ben oruçluyum.” ifadeleri hakim olur.
Ramazan, “Kur’an ve Gufran” ayýdýr. Oruçlu dakikalar hem hatim okuma, hem de mukabelelerde Kur’an tilâvetini dinleme açýsýndan deðerlendirilir. Yýl boyunca Kur’an’a dargýn olanlar Ramazan’da Allah’ýn kitabýna yönelir. Kur’an’la barýþýr Müslümanlar.
Ramazan, “Ýhlas ve Takva” ayýdýr. Orucun gayesi arzulanan takva derecesine yaklaþmaktýr, istenen ahlak güzelliðine eriþmektir. Tevbe ve istiðfar bolluðu yaþanýr Ramazanda… Dualar, zikirler, salavatlar, tesbihler, tekbirler art arda gelir. Ruhlar incelir, gönüller ürperir, kuruyan göz pýnarlarý yaþla dolar.
Ramazan, “Ýhsan ve Ýkram” ayýdýr, yardýmlaþma ve dayanýþma, ikramseverlik ve hayýrseverlik duygularýnýn coþtuðu bir mevsimdir. Ýlahî ihsana talip onlalar ihsana yönelir bu ayda.
Ramazan, “Sevgi ve Kardeþlik” ayýdýr. Ýftar dualarýnda dünya Müslümanlarýný hatýrlama ve onlara karþý kardeþlik görevlerimizi yeniden sorgulama fýrsatý yakalanýr. Unutulan, Ýslâm Kardeþliði yeniden tazelenir. “Ýslâm Birliði” hedefi hatýrlanýr yeniden.
Ramazan, yýlýn mi’yarýdýr, manevî ölçüsüdür. Ramazan ayýný verimsiz, plansýz, proðramsýz ve bereketsiz geçiren kiþinin bütün yýlý da bereketsiz olacaktýr. “Ramazan ayýný geçirip de kendini Rabbisine affettirmeyen kul.” Peygamber Efendimiz (s.a.v) tarafýndan uyarýlmamýþ mýdýr?

Tasavvuf, hassas manevî bir proðramdýr.
Sahabe ile baþlayan, tabiînle devam eden zühd ve takva yolu, sonralarý tasavvuf adýyla manevî bir okul haline gelmiþ; ilim ve irfan erbabý gönül adamlarý mübarek þahsiyetler, genellikle gözardý denilen kalp, vicdan ve ruh dünyasýnýn geliþimine, nefis tezkiyesine yönelik olarak uyguladýklarý manevî proðramla tarih boyunca halký irþad etmeye devam etmiþlerdir.
Kur’an ve Sünnetin ruhuna uygun, ifrat ve tefritten, taþkýnlýklardan ve þaþkýnlýklardan uzak “Gerçek Tasavvuf”, büyüklerin tavsiye ettikleri nezih manevî proðram aynen uygulandýkça anlam kazanacaktýr. -Çok affedersiniz- futbol takýmý tutar gibi, bir tasavvuf meþrebine sözde mensub olma, sahibine manevî bir kazanç yerine, sadece manevî sorumluluk yükleyecektir.
“Bir kimsenin gökte uçtuðunu görseniz, Kur’an ve Sünnete uymadýðý müddetçe ona deðer vermeyin.” ifadesiyle Bayezid Bistamî (rh.a) bu gerçeðe iþaret etmektedir.
Günlük manevî görevlerin belirlenen proðram çerçevesinde titizlikle uygulanmasý sonucunda Allahýn izniyle imanî teslimiyet, Allaha kulluk coþkusu ve ahlakî güzellik artacak, her gün hayatýmýzda yeni ve yepyeni bir sayfa açýlacaktýr.

Acaba?
Manevî proðram noktasýnda kendimizi sorgulamaya ne dersiniz? Acaba hayatýmýzda uyguladýðýmýz kendimize ait özel manevî bir proðramýmýz var mý? “Kur’an’sýz Gün” geçirmeme gibi bir endiþemiz var mý? Kur’an’ý anlama, anlamaya çalýþma arzumuz var mý?
Ýmanýmýzý lekeleyen söz ve davranýþlar hakkýnda, akaid konusunda bilgi sahibi olmak için ilim meclislerinde bulunma gibi bir planýmýz var mý? Ailemizle, çocuklarýmýzla birlikte haftada bir olsun evimizde aileye özel bir “Hadis-i Þerif Meclisi” kurabiliyor muyuz?
Zikir için ayýrdýðýmýz özel bir zaman dilimi var mý? Manevî anlamda bir gece hayatýmýz var mý? Geceleri sadece Rabbimize ayýrdýðýmýz bir tefekkür ve teheccüd saatimiz var mý? Cemaatle namaza devam noktasýnda ne kadar samimîyiz?
Yakýnlarýmýza, komþularýmýza, din kardeþlerimize, çevremize maddî yönden daha çok destek olamaz mýyýz? Vakýf ve hayýr müesseseleri için -memur aylýklarýndan zorunlu kesilen vergi gibi ama ondan farklý olarak- gönülden Allah yoluna ayýrdýðýmýz sürekli bir yardým proðramýmýz var mý? Din kardeþlerimizi, yakýnlarýmýzý, hastalarý ziyaret proðramýmýz düzenli ve proðramlý mý?
Cemaatler ya da gönüllü kuruluþlar olarak beþ yýllýk, on yýllýk, elli yýllýk manevî planlarýmýz var mý? Arzulanan “Sevgi ve Þefkat Toplumu”nu kurma yolunda, “Takva Medeniyetini” ihya etme, Allah’ýn yardýmýyla gönülleri fethetme uðrunda ciddî, planlý ve sistemli çalýþmalarýmýz var mý?
Vaktimiz ve imkânlarýmýz, Allah’ýn izniyle maddî-manevî bütün görevlerimize yetecek kadar yeterli ve bereketli olabilir. Burada önemli olan; görevlerimizin, hayatýmýzýn, zamanýmýzýn, önceliklerimizin ve hassasiyet noktalarýnýn titizlikle proðramlanmasýdýr.
-Þu anda uyguladýðýmýz ciddî anlamda manevî bir proðramýmýz yoksa- Gelin.. Önce kendimize özel manevî bir proðram yapalým.. Ya da manevî proðram uzmaný salih kimselere, maneviyat büyüklerine danýþalým. Ya da bize manevî proðram sunan ölmez eserleri okuyalým.
Özel ve þahsî anlamda, cemaat çerçevesinde ya da bütün toplum planýnda köklü ve ciddî manevî proðramý olmayan Müslümanlar, -Allah göstermesin- son derece planlý ve sistemli çalýþan emperyalizmin, siyonizmin, insanlýk düþmaný zararlý ideolojilerin ve Ýslam düþmanlarýnýn esareti altýnda inlemeye mahkum olacaktýr.

[email protected]