Kendisinin ve çevresinin bereketli kýldýðý Mescid-i Aksâ'nýn bulunduðu þehir... Mazlum, mahzun ve garib!.. Azmýþlýklarýndan dolayý lânetlenen yahudîler ve yandaþlarý tarafýndan iþgal edilen, yüz binlerce müslümanýn katliâma tâbi tutularak þehid edildiði,milyonlarca müslümanýn bölgeyi terk edip hicret etmesine vesile olan zulümler, iþkenceler ve baskýlardan kurtulmayý bekleyen þehir...Çaðdaþ Kurtarýcý Selahaddinlerin yolunu gözleyen, iman ettikleri Rabbleri Allah'ýn kendilerine göndereceðini umduklarý imamýn hasretini çeken þehir!..
Baþsýz býrakýlýp paramparça edilmiþ ümmetin âcizliðinden dolayý bu hâle düþmüþ Kudüs ve Mescid-i Aksâ, gerek hayat kitabýmýz Kur'ân- Kerim'de, gerekse hayat önderimiz Rasulullah Muhammed (s.a.s.)'in hadislerinde anýlmýþ, kýymeti ve kudsîliði beyan olunmuþtur...
A- Kur'ân-ý Kerim'de Kudüs ve Mescid-i Aksâ
1- Rasulullah Muhammed (s.a.s.)'in Ýsrâ mucizesinin son bulduðu ve Mi'rac mucizesinin baþladýðý mekân:
"Bir kýsým ayetlerimizi kendisine göstermek için, kulunu bir gece Mescid-i Haram'dan, çevresini hareketlendirdiðimiz Mescid-i Aksâ ya götüren O (Allah) yücedir. Gerçekten O,iþitendir, görendir."1
2- Tek baþýna bir ümmet olan ve Aziz Ýslâm Milleti'nin atasý Ýbrahim (a.s.) ile Lut (a.s.)'ýn Nemrud'un zulmünden kurtulup sýðýndýklarý diyar:
"O'nu (Ýbrahim'i) ve Lut'u kurtarýp içinde, âlemler (insanlýk) için bereketler kýldýðýmýz yere (ülkeye)çýkardýk."2
3- Süleyman (a.s.)'ýn mülkünün merkezi olan belde:
"Süleyman için de, fýrtýna biçiminde esen rüzgara (boyun eðdirdik) ki, kendi emriyle,içinde bereketli kýldýðýmýz yere akýp giderdi. Biz, her þeyi bilenleriz."3
4- Beni Ýsrail'in Allah'a iman ve itaat ettikleri müddetçe vâris olduklarý bölge:
"Kendisinde bereketler kýldýðýmýz yerin doðusuna da, batýsýna da o hor kýlýnýp zayýf býrakýlanlarý (mustaz'aflarý) mirasçýlar kýldýk. Rabbinin, Ýsrailoðullarýna olan o güzel sözü (va'di), sabretmeleri dolayýsýyla tamamlandý (yerine geldi)."4
"Kendileriyle, içlerinde bereketler kýldýðýmýz memleketler arasýnda (biri diðerinden) görülebilen þehirler var ettik ve orada yürüme (imkânlarýný) takdir ettik: 'Oralarda geceleri ve gündüzleri güvenlik içinde gezip dolaþýn' (dedik)."5
5- Tertemiz ve iffet sembolu olan Meryem (r.a.)'nýn korunduðu ve yetiþtiði mescid:
"Bunun üzerine Rabbi O'nu (Meryem'i) güzel bir kabulle kabul etti ve O'nu güzel bir bitki gibi yetiþtirdi. Zekeriya'yý O'ndan sorumlu kýldý. Zekeriya, her ne zaman mihraba girdiyse yanýnda bir yiyecek buldu: 'Meryem, bu sana nereden geldi.' deyince: 'Bu, Allah katýndandýr. Þüphesiz Allah, dilediðine hesapsýz rýzýk verir.'"6
6- Zekeriya (a.s.)'a vahyin indiði ve Yahya isimli bir oðlu olacaðý müjdesi verildiði mukaddes yer:
"O (Zekeriya), mihrabda namaz kýlarken, melekler O'na seslendi: 'Allah, sana Yahya'yý müjdeledi. O, Allah'dan olan bir kelimeyi (Ýsa'yý) doðrulayan, efendi, iffetli ve salihlerden bir peygamberdir."7
"Böylelikle (Zekeriya), mescidden kavminin karþýsýna çýkýp onlara (þu anlamda)iþaret etti: 'Sabah-akþam tesbih edin."8
B-Hadis-i Þerifler de Kudüs ve Mescid-i Aksâ
1- Mescid-i Aksâ'nýn kuruluþu:
Ebu Zerr (r.a.) anlatýyor:
Ben:
- Ya Rasulullah, yeryüzünde ilk önce hangi mescid binâ edilip konuldu? diye sordum.
Rasulullah (s.a.s.):
"el-Mescidu'l-Haram." buyurdu.
Ben:
- Sonra hangisi? dedim.
Rasulullah:
"el-Mescidu'l- Aksâ." buyurdu.
Sonra ben:
- Bu iki mescidin kuruluþu arasýnda ne kadar zaman vardýr? diye sordum.
Raulullah:
"Kýrk sene." buyurdu.
Sonra da:
"Bundan böyle sana namaz nerede yetiþirse, sen namazý orada kýl! Çünkü faziletli namaz, vakti içinde kýlýnandýr." buyurdu.9
2- Mescid-i Aksâ da namaz kýlmak:
Abdullah b. Amr (r.a.)'dan.
Rasulullah (s.a.s.) þöyle buyuruyor:
"Davud oðlu Süleyman, Beytu'l Makdis'in binâsýný bitirince, Allah Teâlâ'dan üç dilekte bulunmuþtur:
1) Ýlâhî hükme uygun bir hüküm verme kudreti.
2) Kendisinden sonra hiç kimseye nâsîb olmayacak bir mülk ve saltanat.
3) Yalnýz namaz kýlmak için Mescid-i Aksâ'yý kasdedip gelen kimsenin, annesinden doðduðu gün gibi günahlarýndan akmasý."
Rasulullah (s.a.s.) buyurdu ki:
"Süleyman'ýn dilediði ilk iki þey kendisine verilmiþtir. Üçüncü dileðinin de ona verilmiþ olmasýný umarým."10
Ebu Saîd (r.a.)'dan.
Rasulullah (s.a.s.) þöyle buyurdu:
"Namaz kýlmak için þu üç mescidden baþka mescide semerler baðlanmaz, yani sefer edilmez:
Mescid-i Haram, Mescidu'l- Aksâ ve benim þu mescidim."11
Ebu Zerr (r.a.) anlatýyor:
Rasulullah (s.a.s.)'in huzurunda iken bizler, kendi aramýzda:
- Rasulullah'ýn mescidimi daha faziletlidir Beytu'l-Makdis mi (Mescid-i Aksâ mý)? diye tartýþtýk.
Rasulullah (s.a.s.), bunun üzerine þöyle buyurdu:
"Benim bu mescidimde bir vakit namaz, onda (Mescid-i Aksâ'da) dört vakit namazdan daha faziletlidir. Bununla birlikte orasý namaz kýlmak için en güzel yerdir.
Andolsun, fazla bir zaman geçmeden bir kiþinin Beytu'l-Makdis'i görecek þekilde atýnýn yularý kadar bir arazisinin bulunmasý, onun için dünyanýn tamamýndan -ya da dünyadan ve içinde bulunanlardan, dedi- daha hayýrlý olacaktýr."12
Ebu'd -Derdâ (r.a.)'dan.
Rasulullah (s.a.s.) þöyle buyurdu:
"Mescid-i Haram'da kýlýnan bir namaz, diðer mescidlerde kýlýnan yüz bin namaza mukabildir. Benim mescidimde kýlýnan bir namaz, diðer mescidlerde kýlýnan bin namaza mukabildir. Beytu'l-Makdis'de kýlýnan bir namaz, diðer mescidlerde kýlýnan beþ yüz namaza mukabildir."13
Cabir b. Abdullah (r.a.) anlatýyor:
Mekke Fethi günü bir adam, ayaða kalkýp:
-Ya Rasulullah, ben, Allah sana Mekke Fethi'ni nâsip ederse, Beytu'l- Makdis'de Allah için iki rek'at namaz kýlmayý adadým, dedi.
Rasulullah (s.a.s.):
"Burada kýl!.." buyurdu.
Adam, sözünü tekrarladý.
Rasulullah, yine:
"Burada kýl!.." buyurdu.
Sonra adam, sözünü bir daha tekrarladý.
Bu sefer Rasulullah (s.a.s.):
"Öyleyse sen bilirsin, (burada kýlmak istemiyorsan, Beytu'l-Makdis'te kýl.)" buyurdu.14
Abdullah b. Amr (r.a.)'dan.
Rasulullah (s.a.s.) þöyle buyurdu:
"Her kim evinden, Beytu'l-Makdis'de namaz kýlmak isteði dýþýnda bir maksadla çýkmazsa, annesinin kendisini doðurduðu günkü gibi günahlarýndan sýyrýlmýþ olur." 15
3- Rasulullah Muhammed (s.a.s.)'in Ýsrâ Mu'cizesinde Mescid-i Aksâ:
Enes b. Mâlik (r.a.) rivayet eder.
Rasulullah (s.a.s.) þöyle buyurur:
"Bana, Burak'ý getirdiler. -Bu, merkebten büyük, katýrdan küçük, uzun ve beyaz bir hayvandý. Adýmýný gözünün görebildiði en son yere koyardý.- Ben, buna binerek Beytu'l-Makdis'e geldim ve Burak'ý, benden önceki peygamberlerin hayvan baðladýklarý halkaya baðladým. Sonra mescide girerek orada iki rekat namaz kýldým. Sonra çýktým. Derken bana Cibril (a.s.),bir kap dolusu þarab, bir kap dolusu da süt getirdi. Ben, sütü ihtiyar ettim.
Bunun üzerine Cibril (a.s.):
-Fýtratý seçtin, dedi.
Sonra beni Semâya çýkardý." 16
Büreyde (r.a.)'dan.
Rasulullah (s.a.s.) þöyle buyurur:
"Beytu'l- Makdis'e vardýðýmýz zaman Cibril, parmaðýný koyarak kayayý deldi ve Burak'ý ona baðladý." 17
Ebu Hureyre (r.a.) anlatýyor:
Rasulullah (s.a.s.), -Mescid-i Haram'dan- götürüldüðü Ýsrâ geceside Ýliyâ þehrinde, yani Kudüs'te kendisinde birinde þarab, diðerinde süt dolu iki kadeh getirildi. (Ve: Bunlardan istediðini seç, denildi.)
Rasulullah (s.a.s.), ikisine baktý da sütü aldý.
Cibril, Rasulullah'a:
- Seni, fýtrata hidayet eden Allah'a hamdolsun. Þayet þarabý alsaydýn, ümmetin azacaktý, dedi.18
Enes b. Mâlik (r.a.)'dan.
Rasulullah (s.a.s.) þöyle buyurdu:
".............. Sonra Beytu'l- Makdis'e girdim. Bütün peygamberler yanýma toplandý. Cibril,beni öne geçirdi. Onlara imamlýk yaptým (namaz kýldýrdým). Sonra en yakýn semâya çýkarýldým."19
Ýbn Abbas (r.anhuma) anlatýr:
Rasulullah (s.a.s.), Mescid-i Aksâ'ya girince namaza durdu ve baktýðýnda bütün peygamberlerin O'nunla namaz kýldýðýný gördü. 20
Ýbn Abbas (r.anhuma) anlatýyor:
Rasulullah (s.a.s.), Beytu'l- Makdis'e götürülüp ayný gece geri getirildiði zaman halka, bu yolculuðunu, Beytu'l- Makdis'in özelliklerini ve yolda olan deve kervanýný anlattý.
Bazýlarý-Hasan'ýn rivayetinde-:
- Biz, Muhammed'in söylediðine inanacak mýyýz? dediler ve küfre döndüler.
Allah, onlarýnda boyunlarýný Ebu Cehil ile beraber vurdu.
Ebu Cehl:
- Muhammed, bizi zekkum aðacýyla korkutuyor. Hurma ve tereyaðý getirip zekkumlanýn, dedi. 21
Cabir b. Abdillah (r.a.)'dan.
Rasulullah (s.a.s.) þöyle buyurdu:
"(Beytu'l- Makdis'e geceleyin götürüldüðüm zaman) Kureyþ, beni yalanlayýnca, Hicr’de ayakta durdum. Muteakiben Allah bana, Beytu'l- Makdis ile gözümün arasýndaki uzaklýðý kaldýrdý da (bana soranlara) Mescid-i Aksâ 'ya bakarak,onun niþânelerinden Kureyþ'e haber vermeye baþladým." 22
4- Rasulullah Muhammed (s.a.s.) ve ümmetinin, namaz kýlarken döndükleri ilk kýble: Mescid-i Aksâ:
Said b. el-Müseyyeb (rh.a.) anlatýyor:
- Rasulullah (s.a.s.), Medine'ye hicret ettikten sonra on altý ay kadar namazý Beytu'l- Makdis'e (Kudüs'e) doðru dönerek kýldý. Daha sonra Bedir savaþýndan iki ay kadar önce kýble Ka'be'ye çevrildi. 23
Berâ b. Âzib (r.a.) þöyle der:
- Biz, Rasulullah ile birlikte on altý yahud on yedi ay Beytu'l- Makdis taradýna doðru namaz kýldýk. Sonra Allah O'nu, Ka'be yönüne döndürdü! 24
Berâ b. Âzib (r.a.) anlatýyor:
- Rasulullah (s.a.s.), (Medine'de) on altý yahud on yedi ay Beytu'l- Madis'e doðru namaz kýldý idi. Hâlbuki Rasulullah, Kýblesinin Kâbe'ye yöneltilmesini arzu ederdi. Bunun üzerine Azîz ve Celîl olan Allah:
"Biz, senin yüzünün çok defa göðe doðru çevrilip durduðunu görüyoruz. Þimdi elbette seni, hoþnud olacaðýn kýbleye çevireceðiz. Artýk yüzünü Mescid-i Haram yönüne çevir. Her nerede bulunursanýz, yüzünüzü onun yönüne çevirin." 25 ayetini indirdi.
Rasulullah da Kâbe tarafýna yöneldi. Bunun üzerine insanlardan bir takým beyinsizler -ki onlar yahudîlerdir-:
"Onlarý, daha önceki kýblelerinden çeviren nedir? diyecekler. De ki: 'Doðu da Allah'ýndýr, batý da. O, dilediðini doðru yola iletir." 26
Bu kýble tahvilî akabinde bir kimse, peygamberle beraber (Ka'be'ye doðru) namaz kýldý da, namaz kýldýktan sonra yola çýktý.Nihayet Beytu'l- Makdis'e doðru ikindi namazý kýlmakta olan bir Ensar cemaatine uðradý. Onlara, Peygamber'le beraber namaz kýldýðýný, Peygamber'in Ka'be cihetine yöneldiðini þehadet ederek söyledi.
Bu haber üzerine o cemaat, (namazlarýný bozmadan) Ka'be tarafýna yönelinceye kadar meyledip döndüler. 27
Enes (r.a.) anlatýyor:
Rasulullah (s.a.s.) (ve Ashabý), Beytu'l- Makdis'e doðru namaz kýlýyordu. Sonra:
"Biz, senin yüzünün çok defa göðe doðru çevrilip durduðunu görüyoruz. Þimdi elbette seni, hoþnud olacaðýn kýbleye çevireceðiz. Artýk yüzünü Mescid-i Haram yönüne çevir." 28 ayeti nâzil oldu.
Beni Seleme'den bir zât, kabilesi sabah namazýnda rükû hâlinde iken yanlarýna uðramýþ. Henüz bir rek'at kýlmýþlarmýþ. Uðrayan zât:
- Dikkat edin! Kýble Ka'be'ye çevrilmiþtir, diye nidâ etmiþ.
Onlar da, olduklarý vaziyette kýble Ka'be tarafýna dönmüþler.29
Enes b. Mâlik (r.a.), ömrünün sonlarýnda:
- Ýki kýbleye (yani Kudüs ve Ka'be'ye) doðru namaz kýlanlardan benden baþka kimse kalmadý, demiþtir.30
5- Hacc ve umre yapmak için Mescid-i Aksâ'da ihrama girenin günahlarý affolur:
Rasulullah (s.a.s.)'in hanýmý Ümmü Seleme (r.a.) rivayet eder.
Rasulullah (s.a.s.) þöyle buyurur:
"Kim, Beytu'l- Makdis'ten umre ihramýna girerse, günahlarý baðýþlanýr."31
Ümmü Hakîm bint Ümeyye b. el-Ahnes (r.anha) anlatýyor:
Rasulullah (s.a.s.)'in hanýmý Ümmü Seleme (r.a.) 'nin bildirdiðine göre, Rasulullah (s.a.s.) þöyle buyurmuþtur:
"Umre ve Hacc için Mescid-i Aksâ'dan ihrama giren kiþinin geçmiþ günahlarý baðýþlanýr."
(Ümmü Hakîm'in oðlu) Yahya der ki:
- Annem Ümmü Hakîm, bu hadisi duyunca, Beytu'l- Makdis'e gitti ve Umre için oradan ihrama girdi.32
6- Mescid-i Aksâ,mü'min müslümanlarýn sýðýnacaðý, namaz kýlacaðý ve gidemediði takdirde yardýmlarýný göndereceði mukaddes bir mesciddir.
Zu'l- Esâbi (r.a.) anlatýyor:
Rasulullah (s.a.s.)'e:
-Ya Rasulullah, senden sonra fitneye maruz kalýrsak, nereye gitmemizi emredersin? diye sordum. Rasulullah:
"Beytu'l- Makdis'e gitmeye bak! Umulur ki oraya, sabah-akþam gidecek bir zürriyetin olur." buyurdu.33
Rasulullah (s.a.s.) Mevlâsý Meymûne (r.anha) anlatýyor:
Ben (bir gün):
"Ya Rasulullah, Beytu'l- Makdis (Mescid-i Aksâ) hakkýnda bize fetva, dedim.
Buyurdu ki:
"(Orasý) Mahþer (Kýyamet günü) yeridir. Oraya varýp içinde namaz kýlýnýz. Çünkü onda kýlýnan bir namaz, baþka yerde kýlýnan bin namaz gibidir."
Ben:
-Eðer oraya kadar yolculuk etmeye gücüm yetmezse, ne edeceðimi haber verir misin? diye sordum.
Buyurdu ki:
"Sen, ona zeytinyaðý hediye edersin, aydýnlatýlmasýnda kullanýlýr. Kim böyle yaparsa, oraya varmýþ gibi olur."34
7-Allah yolunda Cihad eden mücahidlerin bulunacaklarý yer: Mescid-i Aksâ ve çevresi!
Ebu Umâme (r.a.) anlatýyor:
Rasulullah (s.a.s.):
"Ümmetimden bir topluluk, Allah'ýn (kýyamet) emri gelene kadar din yolunda düþmanlarýna üstün ve baskýn kalacak, geçim sýkýntýsý dýþýnda muhalif olanlarýn onlara bir zararý dokunmayacaktýr." buyurdu.
Ashab:
-Ya Rasulullah, bu topluluk nerede olacak? diye sordular.
Rasulullah (s.a.s.):
"Beytu'l- Makdis ve civarýnda olacaklar." buyurdu.35
8- Mukaddes üç mescidden biri olan Mescid-i Aksâ'da yaþamak çok kýymetli ve çok sevaplý olduðu gibi, orada ölüm de çok deðerlidir:
Ebu Hureyre (r.a.)'dan.
Rasulullah (s.a.s.) þöyle buyurdu:
"Beytu'l- Makdis'de ölen, gökte ölmüþ gibidir."36
9- Mü'min müslümanlar, her zaman ve her hâllerinde Mescid-i Aksâ'ya saygýlý olmalý deðerini bilmelidirler:
Ma'kýl b. Ebî Ma'kýl el-Esedî (r.a.) þöyle der:
- Rasulullah (s.a.s.) bizi, büyük abdest bozarken de, küçük abdest bozarken de Ka'be'ye ve Beytu'l- Makdis'e (Kudüs'e) yönelmekten nehyetti!37
Âlemlerin Rabbi Allah ve O'nun Rasulü Muhammed (s.a.s.) böyle buyurdular, Kudüs ve Mescid-i Aksâ hakkýnda!..
Mukaddes belde Kudüs ve Mescid-i Aksâ bugün Rabbimiz Allah'ýn, Davud (a.s.)'ýn ve Ýsa (a.s.)'ýn lânet ettiði 38 yahudîlerin iþgali altýnda olduðu herkesin malumudur... Merhamet olunmuþ vasat ümmetin üzerine ânýn vâcibidir ki, önce kendileri esaretten kurtulup birlik ve beraberliklerini saðlasýnlar, sonra Mescid-i Aksâ'yý iþgalden kurtarsýnlar!..
Dipnot
1)Ýsra,17/1.
2)Enbiya,21/71.
3)Enbiya,21/81
4)A'râf,7/137.
5)Sebe',34/18
6)Âl-i Ýmrân,3/37.
7) Âl-i Ýmrân,3/39.
8)Meryem,19/11.
9)Sahih-i Buhâri,Kitabu'l- Enbiyâ,B.12,Hds.40.B.42,Hds.98.
Sahih-i Muslim, Kitabu'l Mesâcid,Hds. 1-2.
Sünen-i Ýbn Mace, Kitabu'l Mesâcid, B.7,Hds.753.
Sünen-i Nesâi, , Kitabu'l Mesâcid,B. 3, Hds.690.
Abdurrezzâk es-San'ânî, Musannef, çev. Hasan Yýldýz, Ýst, 2012,C.3. Sh. 447,Hds.5925.
Ýmam Ahmed b. Hanbel, Müsned, çev. Hüseyin Yýldýz, Vdð.Ýst.2013, C.3,Sh,330-332,Hds. 3612-3617.
Beyhakî, Þuabu'l- Ýman, çev. Hüseyin Yýldýz, Vdð.Ýst. 2015,C.4,Sh.456,Hds.3696.
10)Sünen-i Ýbn Mace, Kitabu Ýkâmetu's-Salâ,B.196,Hds.1408.
Sünen-i Nesâi, Kitabu'l-Mesâcid,B.6,Hds.693.
Ýmam Ahmed b. Hanbel,Müsned,C.1,Sh.322-323,Hds.424.C.17,Sh.150,Hds.24698.
Hâkim en-Nîsâbûrî, el-Müstedrek Ale's -Sahihayn, çev. M.Beþir Eryarsoy,Ýst. 2013,C.1,Sh.263-264,Hds.91.C.5,Sh.438,Hds.3676.
Beyhakî,Þuabu'l-Ýman,C.4,Sh.567,Hds.3877.
Celâleddin es-Suyutî,ed-Dürrü'l-Mensur,çev.Hüseyin Yýldýz,Ýst.2012,C.9,Sh.221. Hâkim et-Tirmizî, Nevâdiru'l-Usul'den.
Nûreddin el-Heysemî,Mecmau'z-Zevâid,.çev.Mahmut Bilici-Yaþar Güngör,Ýst.2009,C.6,Sh.271-272, Hds.5876.Taberâni,el-Mu'cemul-Kebîr'den.
11)Sahih-i Buhâri,Kitabu's- Savm,B.66,Hds.103
Kitabu Fedli's-Salâti Fi Mescidi Mekke ve'l-Medine,B. 1,Hds.1.
Sahih-i Müslim, Kitabu'l Hacc,B.74,Hds.415.
Sünen-i Tirmizî,Kitabu's-Salât,B.241,Hds.325.
Sünen-i Ýbn Mace,Kitabu Ýkâmetu's-Salâ,B.196,Hds.1409-1410.
Sünen-i Nesâi,Kitabu'l-Mesâcid,B.10,Hds.700.
Ýbn Ebî Þeybe,Musannef,çev. Yaþar Güngör,Ýst.2009,C.3,Sh.536-537,Hds.7619-7620.
Nûreddin el-Heysemî, Sahih-i Ýbn Hibbân Zevâidi,çev. Hanefi Akýn,Ýst. 2012,C.1,Sh.575-576,Hds.1024.
12)Hâkim en-Nîþâbûrî el-Müstedrek,C.11,Sh.149, Hds.8600.
Beyhakî, Þuabu'l- Ýman,C.4,Sh.552,Hds.3849.
Nûreddin el-Heysemî, Mecmau'z -Zevâid, C.6,Sh.270,Hds.5874. Taberânî, el- Mu'cemu'l-Evsat'tan.
13)Beyhakî, Þuaybu'l-Ýman, C.4,Sh. 550,Hds.3845.C.4,Sh.552,Hds. 3848.
Ýmam Hafýz el-Münzirî, Hadislerle Ýslam Terðib ve Terhib ,çev. A. Muhtar Büyükçýnar, Vdð.Ýst.T.y. C.3, Sh. 56.,Hds.10. Taberânî, el-Mu'cemu'l- Kebîr'de, Ýbn Huzeyme, Sahih'de ve Bezzâr, Müsned'de rivayet etmiþlerdir.
Nûreddin el-Heysemî,Mecmau'z-Zevâid, C.6, Sh.270,Hds.5873.
14)Sünen-i Ebu Davud,Kitabu'l- Eyman ve'n-Nüzûl,B.20,Hds.3305. Ýmam Ahmed b. Hanbel, Müsned, C.10, Sh.202-203,Hds.14242-14243.
15)Hâkim en-Nîsâbûrî,el-Müstedrek,C.1,Sh.264,Hds.91.
16)Sahih-i Müslim, Kitabu'l -Ýman,B.74, Hds. 259,264.
17)Sünen-i Tirmizî,Kitabu Tefsiru'l-Kur'ân, B.18, Hds.3338.
Hâkim en-Nîsâbûrî, el-Müstedrek,C.5,Sh.232,Hds.3422.
Nureddin el-Heysemî, Sahih-i Ýbn Hibbân Zevâidi,C.1,Sh.69,Hds.34.
18)Sahih-i Buhârî,Kitabu't-Tefsir, B.182, Hbr. 230.
Kitabu'l-Eþribe,B.11,Hbr.28.
Sahih-i Müslim, Kitabu'l- Eþribe,B.10,Hbr.92.
19)Sünen-i Nesâî,Kitabu's- Salât,B.1,Hds.450.
Ýbn Hacer el-Askalânî,el-Mutâlibu'l-Âliye,çev.Hüseyin Kaya,Ýst.2010,C.4,Sh.170,Hds.4287. Ebu Ya'lâ el-Mevsilî,Müsned'den.
Not:Bu rivayette, Peygamberlerin arasýnda Ýbrahim (a.s),Musa (a.s) ve Ýsa (a.s)'ýn da bulunduðu ismen beyan edilmiþtir.
20)Ýmam Ahmed b. Hanbel, Müsned,C.17,Sh.358-359,Hds.25017.
21)Ýmam Ahmed b. Hanbel, Müsned,C.17,Sh.359,Hds. 25018.
22)Sahih- i Buhârî, Kitabu't- Tefsir,B.182.Hds.231
Sahih-i Müslim, Kitabu'l-Ýman, B.75,Hds.276.
Sünen-i Tirmizî,Kitabu't-Tefsiru'l- Kur'ân,B.18,Hds.3339.
Ýmam Ahmed b. Hanbel, Müsned,C.17,Sh.370,Hds.25033.
23)Ýmam Mâlik ,Muvattâ,Kitabu'l- Kýble,Hbr.7.
Ýmam Ahmed b. Hanbel,Müsned,C.3,Sh.553-554,Hbr.4141-4144.
Muhammed b. Ýdris eþ-Þafiî, er-Risâle, çev. Prof. Dr. Abdulkadir Þener - Prof. Dr. Ýbrahim Çalýþkan, Ank. 1996, Sh. 79, Md. 366.
24) Sahih-i Buhârî, Kitabu't-Tefsir, B. 16, Hbr. 19.
Sahih-i Müslim, Kitabu'l-Mesâcid, B.2,Hbr. 12.
Sünen-i Tirmizî, Kitabu's-Salât, B. 253, Hbr. 339.
Sünen-i Ýbn Mace, Kitabu Ýkâmetu's-Salâ, B. 56, Hbr. 1010.
25) Bakara, 2/144.
26) Bakara, 2/142.
27) Sahih-i Buhârî, Kitabu's-Salât, B. 31, Hbr. 49.
Sahih-i Müslim, Kitabu'l-Mesâcid, B. 2, Hbr. 11.
Sünen-i Tirmzî, Kitabu's-Salât, B. 253, Hbr. 339.
Sünen-i Ýbn Mace, Kitabu Ýkâmetu's-Salâ, B. 56, Hbr. 1010.
28) Bakara, 2/144.
29) Sahih-i Müslim, Kitabu'l-Mesâcid, B. 2, Hbr. 15.
Sünen-i Ebu Davud, Kitabu's-Salât, B. 199-200, Hbr. 1045.
Ýmam Ahmed b. Hanbel,Müsned,C. 3, Sh. 556, Hbr. 4149.
30) Sahih-i Buhârî, Kitabu't-Tefsir, B. 13, Hbr. 16.
31) Sünen-i Ýbn Mace, Kitabu'l-Menâsik, B. 49, Hds. 3001-3002.
Ýmam Ahmed b. Hanbel, Müsned, C. 8, Sh. 178, Hds. 11114.
Ebu'l-Hasan Ali b. Ömer ed-Dârekutnî, Sünen, çev. Hüseyin Yýldýz, Ýst. 2015, C. 2, Sh. 444, Hds. 2676.
32) Ýmam Ahmed b. Hanbel, Müsned, C. 8, Sh. 179, Hds. 11115.
Sünen-i Ebu Davud, Kitabu'l- Menâsik, B. 8, Hds. 1741. ed- Dârekutnî, Sünen, C.2, Sh. 443, Hds. 2674-2675.
Nûreddin el- Heysemî, Sahih-i Ýbn Hibbân Zevâidi, C.1, Sh. 573, Hds. 1021.
33) Ýmam Ahmed b. Hanbel, Müsned, C.20, Sh.171, Hds. 28313. Nûreddin el- Heysemî, Mecmau'z- Zevâid, C.6, Sh.271, Hds. 5875. Teberânî, el- Mu'cemu'l- Kebîr'de.
34) Sünen-i Ýbn Mace, Kitabu Ýkâmetu's- Salâ, B.196, Hds. 1407.
Sünen-i Ebu Davud, Kitabu's- Salât,B.14, Hds.457,
Ýmam Ahmed b. Hanbel, Müsned, C.20, Sh.106, Hds.28187.
Beyhakî, Þuabu'l- Ýman, C.4, Sh.568, Hds.3878.
Ýbn Hacer el- Askalânî, el- Metâlibu'l- Âliye, C.1, Sh.58, Hds.1265. Ebu Ya'lâ el- Mevsilî, Müsned'den.
Nûreddin el-Heysemî, Mecmau'z-Zevâid, C. 6, Sh. 269, Hds. 5872. Ebu Ya'lâ'dan.
Celâleddin es- Suyutî, ed- Dürrü'l-Mensûr, C.9, Sh.223, Vasitî, Mekhul'den rivayet eder.
35) Ýmam Ahmed b. Hanbel,Müsned, C.19, Sh.650, Hds.27758.
Nûreddin el- Heysemî, Mecmau'z- Zevâid, C.12, Sh.539, Hds.12248.Teberânî'den.
36) Nûreddin el- Heysemî, Mecmau'z- Zevâid, C.4, Sh.337, Hds.2892.Bezzâr' dan.
37) Sünen-i Ebu Davud, Kitabu't- Tahâre, B.4, Hbr.10.
Sünen-i Ýbn Mace, Kitabu't- Tahâre, B.17, Hbr.319.
Ýmam Ahmed b. Hanbel, Müsned,C.1, Sh.712-713, Hbr.1251-1254.
38) Rabbimiz Allah Teâlâ þöyle buyurur:
