Ebu Sa îd el-Hudrî (ra) rivâyet ediyor: "Ancak mü min birisiyle arkadaşlık et. Sofrana oturtup yemek yedirdiğin insan, ancak takvâ ehli bir insan olsun."[1]
Hadisteki hassasiyete dikkat ediniz. O mü min gönüllerle, takva ehli dostlarla kaynaşmamızı emrediyor. Bu, asla ihmal edilemeyecek bir irşaddır.
İyi arkadaş, hem büyükler hem de çocuklar için son derece önemlidir. İnsan yaratılıştan başka insanlarla bir araya gelmeye, onlarla kaynaşmaya meyillidir. İhtiyaçların temini, hayatın devamı için her insan başkalarıyla dayanışmak zorundadır. Böylece her insanın kendini daha fazla güvende hissedecek, hayatı mana kazanacak, karşılıklı bilgi, duygu ve tecrübe akışı insanlara medeniyet alanında durmadan yükselme imkanı sunacaktır.
Çocukların arkadaş ihtiyacı ise, ayrıca üzerinde durup değerlendirilmelidir.
Arkadaşlar daima birbirinin davranışlarından, duygu ve düşüncelerinden tesir alırlar. Bu tesir, her ne kadar arkadaşlık derecesine ve arkadaşlığın sürdüğü zaman dilimine göre değişse de zannedildiğinden çok daha büyük, çok daha derin bir tesirdir. Allah Rasûlü(sav) bu tesire dikkat çekmek için;
"Kişi, dostunun dini üzerindedir. Dolayısıyla sizden birisi kiminle dostluk edeceğine iyi dikkat etsin," [2] buyurur.
İnsanlara karşı gösterilecek sıcak davranış, güler yüz, kaynaşıcı ve içten tavır yerli yerinde olduğu zaman güzel hasletlerdendir. Arkadaş veya dost edinmek ise bundan daha farklıdır. Kendisi de tesiri de devamlılık ifade eder. Her insan hayatın iniş ve çıkışlarında dost olacağı ve arkadaşlık kuracağı insanları iyi seçmeli, bu konuda son derece dikkatli olmalıdır.
Aynı dikkat fazlasıyla çocuklar için gösterilmelidir. Çünkü onlar hayatın ilk basamaklarındadır ve arkadaş seçme konusundaki tecrübeleri oldukça azdır. Dolayısıyla anne ve baba çocuklarının edindiği arkadaşlara dikkat etmeli, güzel arkadaş seçme konusunda onlara yardımcı olmalı, yol göstermelidir.
Çocuğun arkadaş edinebilmesi, arkadaşlarıyla iyi geçinmesi, onlar tarafından sevilen ve aranılan birisi olması sevinilecek bir durumdur. Bu, çocuğunuzun kendisine güven duyduğunu, arkadaşlarıyla paylaşmayı bildiğini, kaynaşma duygusu taşıdığını, arkadaşlarını anladığını ve onlarla birlikte hayatı paylaşmak konusunda uyumlu olduğunu, ahlâkî değerlerinin bulunduğunu, karşılıklı hukuka uyduğunu gösterir. Bütün bunlar da sıradan meziyetler değildir. Çocuğunuzun ruhî sağlığının da yerinde olduğunu, hayat basamaklarında iyi ilerlediğini gösterir.
Unutmayınız ki arkadaş edinmenin en iyi yolu iyi bir arkadaş olmaktır. Dost olmanın en iyi yolu da iyi bir dost olmaktır. Çocuğunuz iyi arkadaş edinebiliyorsa, iyi arkadaş olabiliyor demektir.
Ancak dikkat edilmesi gereken bir nokta vardır. Çocuğunuz güzel hasletleri, dostça tavırları, arkadaşlık hukukuna riâyeti ile dikkat çekmeli ve arkadaş edinmeli, edindiği arkadaşlarda da bu özellikler olmalıdır.
Daha kolay anlaşılır şekilde misallendirerek söylemek gerekirse, eline verdiğiniz para veya imkan ona arkadaş çekiyor olmamalıdır. Sineklerin bala, reçele üşüştüğü doğrudur, fakat bu üşüşme hiç de sevimli bir beraberliğin habercisi değildir. Çevresini saranların onu el üstünde tutması böyle bir sebebe dayalı olmamalıdır. Çünkü böyle bir sebebe dayalı arkadaşlık, gerçek bir arkadaşlık, gerçek bir dostluk değildir. Süresi de çok defa elde bulunan imkanların süresiyle sınırlıdır yada istenilen yöne kolay sürüklenir olduğu keşfedilmiştir. Bu da menfaatçi arkadaşlarının çocuğunuzdan ayrı bir menfaatlenme yoludur. Böyle bir arkadaşlığın da peşinden hayır getirmeyeceği bilinen bir gerçektir.
Bütün bu durumlar anne ve baba tarafından iyi değerlendirilmeli, çocuk ve arkadaş çevresi takip edilmeli, çocuğa yöneltilen yerli yerinde sorularla veya zaman zaman arkadaşlarını görme ve konuşma yoluyla hem arkadaşları, hem de yaptıkları ile ilgili bilgiler toplanmalı, arkadaşlık çerçevesi ve boyutları iyi tespit edilmelidir.
Anne ve baba çocuklarının arkadaşlarına değer vermeli, çocuklarıyla birlikte güzel ve doğru adımlar atmalarından memnun olduklarını dile getirmeli, ziyarete geldiklerinde güzel karşılanmalı, güvenildiği ve değer verildiği kendilerine hissettirilmelidir. Arkadaşına vereceğiniz değer, aynı zamanda çocuğunuza verdiğiniz değerdir. Sizin güzel tavırlarınız arkadaşından çok çocuğunuzu memnun edecektir, bunu unutmayınız.
Çocuğunuzu arkadaşlarına güzel örnek olma, onlara güzel hasletler aşılama, onları doğru şeyler yapmaya teşvik etme konusunda yüreklendirmelisiniz. Ona ön bilgiler vererek ufkunu açmalısınız. Bu hem çocuğunuzun arkadaşları arasındaki durumunu güçlendirecek, hem de arkadaşlarıyla birlikte güzel şeyler yapmasına vesile olacaktır.
Zikr-i Hakîm de yer ala şu duânın dile getirdiği ve bizi irşad ettiği mânâyı unutmayınız: “Rahmân ın kulları; Rabbimiz! Bizlere, yüzümüzü ağartacak, göz nûrumuz olacak eşler ve çocuklar, nesiller nasib eyle! Bizleri takvâ sahiplerine önder kıl! derler.” (Furkân, 25/ 74)
Ayrıca mü min gönüller olarak birbirimizin çocuklarına da sahip çıkmak, onların hayrı ve salâhı için gayret göstermek zorunda olduğumuzu, yeryüzünde iyilik, doğruluk ve güzelliğin yayılması, hak dâvânın muzaffer olması için el ele vermemizin lüzumu asla akıldan çıkarılmamalıdır. Mü minler daha çok zaman kaybı yaşamadan bu şuura ermelidirler.
Kayıplar ve acılar yaşamak istemiyorsanız çocuklarınızı kötü arkadaşlardan uzak tutunuz. Bunu yaparken güzel üsluplar kullanınız.
____________________________________________________________________
[1] Sünen-i Ebu Davud, Edeb (5/ 167-168), Sünen-i Tirmizî, Zühd (4/ 600-601), Müstedrek, Hakim (4/ 128). Tirmizî hadisin "hasen", Hakim sahih olduğunu söyler, Zehebî de onu tasdik eder.
[2] Sünen-i Ebu Davud, Edeb (5/168), Sünen-i Tirmizî, Zühd (4/ 589). Tirmizî hadis için "hasen garip" der.
