Ebu Sa îd el-Hudrî (ra) rivâyet ediyor: "Ancak mü min birisiyle arkadaþlýk et. Sofrana oturtup yemek yedirdiðin insan, ancak takvâ ehli bir insan olsun."[1]
Hadisteki hassasiyete dikkat ediniz. O mü min gönüllerle, takva ehli dostlarla kaynaþmamýzý emrediyor. Bu, asla ihmal edilemeyecek bir irþaddýr.
Ýyi arkadaþ, hem büyükler hem de çocuklar için son derece önemlidir. Ýnsan yaratýlýþtan baþka insanlarla bir araya gelmeye, onlarla kaynaþmaya meyillidir. Ýhtiyaçlarýn temini, hayatýn devamý için her insan baþkalarýyla dayanýþmak zorundadýr. Böylece her insanýn kendini daha fazla güvende hissedecek, hayatý mana kazanacak, karþýlýklý bilgi, duygu ve tecrübe akýþý insanlara medeniyet alanýnda durmadan yükselme imkaný sunacaktýr.
Çocuklarýn arkadaþ ihtiyacý ise, ayrýca üzerinde durup deðerlendirilmelidir.
Arkadaþlar daima birbirinin davranýþlarýndan, duygu ve düþüncelerinden tesir alýrlar. Bu tesir, her ne kadar arkadaþlýk derecesine ve arkadaþlýðýn sürdüðü zaman dilimine göre deðiþse de zannedildiðinden çok daha büyük, çok daha derin bir tesirdir. Allah Rasûlü(sav) bu tesire dikkat çekmek için;
"Kiþi, dostunun dini üzerindedir. Dolayýsýyla sizden birisi kiminle dostluk edeceðine iyi dikkat etsin," [2] buyurur.
Ýnsanlara karþý gösterilecek sýcak davranýþ, güler yüz, kaynaþýcý ve içten tavýr yerli yerinde olduðu zaman güzel hasletlerdendir. Arkadaþ veya dost edinmek ise bundan daha farklýdýr. Kendisi de tesiri de devamlýlýk ifade eder. Her insan hayatýn iniþ ve çýkýþlarýnda dost olacaðý ve arkadaþlýk kuracaðý insanlarý iyi seçmeli, bu konuda son derece dikkatli olmalýdýr.
Ayný dikkat fazlasýyla çocuklar için gösterilmelidir. Çünkü onlar hayatýn ilk basamaklarýndadýr ve arkadaþ seçme konusundaki tecrübeleri oldukça azdýr. Dolayýsýyla anne ve baba çocuklarýnýn edindiði arkadaþlara dikkat etmeli, güzel arkadaþ seçme konusunda onlara yardýmcý olmalý, yol göstermelidir.
Çocuðun arkadaþ edinebilmesi, arkadaþlarýyla iyi geçinmesi, onlar tarafýndan sevilen ve aranýlan birisi olmasý sevinilecek bir durumdur. Bu, çocuðunuzun kendisine güven duyduðunu, arkadaþlarýyla paylaþmayý bildiðini, kaynaþma duygusu taþýdýðýný, arkadaþlarýný anladýðýný ve onlarla birlikte hayatý paylaþmak konusunda uyumlu olduðunu, ahlâkî deðerlerinin bulunduðunu, karþýlýklý hukuka uyduðunu gösterir. Bütün bunlar da sýradan meziyetler deðildir. Çocuðunuzun ruhî saðlýðýnýn da yerinde olduðunu, hayat basamaklarýnda iyi ilerlediðini gösterir.
Unutmayýnýz ki arkadaþ edinmenin en iyi yolu iyi bir arkadaþ olmaktýr. Dost olmanýn en iyi yolu da iyi bir dost olmaktýr. Çocuðunuz iyi arkadaþ edinebiliyorsa, iyi arkadaþ olabiliyor demektir.
Ancak dikkat edilmesi gereken bir nokta vardýr. Çocuðunuz güzel hasletleri, dostça tavýrlarý, arkadaþlýk hukukuna riâyeti ile dikkat çekmeli ve arkadaþ edinmeli, edindiði arkadaþlarda da bu özellikler olmalýdýr.
Daha kolay anlaþýlýr þekilde misallendirerek söylemek gerekirse, eline verdiðiniz para veya imkan ona arkadaþ çekiyor olmamalýdýr. Sineklerin bala, reçele üþüþtüðü doðrudur, fakat bu üþüþme hiç de sevimli bir beraberliðin habercisi deðildir. Çevresini saranlarýn onu el üstünde tutmasý böyle bir sebebe dayalý olmamalýdýr. Çünkü böyle bir sebebe dayalý arkadaþlýk, gerçek bir arkadaþlýk, gerçek bir dostluk deðildir. Süresi de çok defa elde bulunan imkanlarýn süresiyle sýnýrlýdýr yada istenilen yöne kolay sürüklenir olduðu keþfedilmiþtir. Bu da menfaatçi arkadaþlarýnýn çocuðunuzdan ayrý bir menfaatlenme yoludur. Böyle bir arkadaþlýðýn da peþinden hayýr getirmeyeceði bilinen bir gerçektir.
Bütün bu durumlar anne ve baba tarafýndan iyi deðerlendirilmeli, çocuk ve arkadaþ çevresi takip edilmeli, çocuða yöneltilen yerli yerinde sorularla veya zaman zaman arkadaþlarýný görme ve konuþma yoluyla hem arkadaþlarý, hem de yaptýklarý ile ilgili bilgiler toplanmalý, arkadaþlýk çerçevesi ve boyutlarý iyi tespit edilmelidir.
Anne ve baba çocuklarýnýn arkadaþlarýna deðer vermeli, çocuklarýyla birlikte güzel ve doðru adýmlar atmalarýndan memnun olduklarýný dile getirmeli, ziyarete geldiklerinde güzel karþýlanmalý, güvenildiði ve deðer verildiði kendilerine hissettirilmelidir. Arkadaþýna vereceðiniz deðer, ayný zamanda çocuðunuza verdiðiniz deðerdir. Sizin güzel tavýrlarýnýz arkadaþýndan çok çocuðunuzu memnun edecektir, bunu unutmayýnýz.
Çocuðunuzu arkadaþlarýna güzel örnek olma, onlara güzel hasletler aþýlama, onlarý doðru þeyler yapmaya teþvik etme konusunda yüreklendirmelisiniz. Ona ön bilgiler vererek ufkunu açmalýsýnýz. Bu hem çocuðunuzun arkadaþlarý arasýndaki durumunu güçlendirecek, hem de arkadaþlarýyla birlikte güzel þeyler yapmasýna vesile olacaktýr.
Zikr-i Hakîm de yer ala þu duânýn dile getirdiði ve bizi irþad ettiði mânâyý unutmayýnýz: “Rahmân ýn kullarý; Rabbimiz! Bizlere, yüzümüzü aðartacak, göz nûrumuz olacak eþler ve çocuklar, nesiller nasib eyle! Bizleri takvâ sahiplerine önder kýl! derler.” (Furkân, 25/ 74)
Ayrýca mü min gönüller olarak birbirimizin çocuklarýna da sahip çýkmak, onlarýn hayrý ve salâhý için gayret göstermek zorunda olduðumuzu, yeryüzünde iyilik, doðruluk ve güzelliðin yayýlmasý, hak dâvânýn muzaffer olmasý için el ele vermemizin lüzumu asla akýldan çýkarýlmamalýdýr. Mü minler daha çok zaman kaybý yaþamadan bu þuura ermelidirler.
Kayýplar ve acýlar yaþamak istemiyorsanýz çocuklarýnýzý kötü arkadaþlardan uzak tutunuz. Bunu yaparken güzel üsluplar kullanýnýz.
____________________________________________________________________
[1] Sünen-i Ebu Davud, Edeb (5/ 167-168), Sünen-i Tirmizî, Zühd (4/ 600-601), Müstedrek, Hakim (4/ 128). Tirmizî hadisin "hasen", Hakim sahih olduðunu söyler, Zehebî de onu tasdik eder.
[2] Sünen-i Ebu Davud, Edeb (5/168), Sünen-i Tirmizî, Zühd (4/ 589). Tirmizî hadis için "hasen garip" der.
