Ana Sayfa   |   Görüntülü Dersler  |  Sesli Dersler   |  Kur'an Araştırmaları   |  İlmi YAZILAR   |  Aile Eğitim Yazıları   |  Çocuk Eğitimi Yazıları   |  Yazarlar  |  İletişim

Kur`an-i Kerim ve Mealleri

Namaz Sureleri Tefsiri

Cuma (Tefsir) Dersleri

Hadis Dersleri

Cami Dersleri

Hz. Peygamberin Hayatı (s.a.v)

İnsanı Tanımak (Radyo)

Tv Programları

Seminer ve Konferans

Kısa Dersler

Özel Konular

Fıkhi Konular

Aile Eğitim Seminerleri

Foto Galeri

Üyelik Girişi

Kull. Adı

:

Şifre

:
   

Ücretsiz Üyelik
Şifremi Unuttum

Güncel Videolar

Eğitimcilere ÖZEL
Gazze Duası
Gençlerle İletişim (Günışığı- Reşitpaşa​)
Uyumlu Evlilik Yöntemi (Bulgurlu)

Namaz Vakitleri

Sayaç

Sayac
Tekil (Bugün) 773
Toplam 17242765
En Fazla 25928
Ortalama 2752
Üye Sayısı 160816
Bugün Üye Olan 129
Online Ziyaretci
 
 

Boş Vakit mi Dediniz?

“Şüphesiz güçlükle beraber bir kolaylık vardır. Gerçekten, güçlükle beraber bir kolaylık vardır. Öyleyse, bir işi bitirince diğerine koyul. Ancak Rabbine yönel ve yalvar.” (İnşirah, 94/5-8.)
21/09/2016

HAYATI her hâliyle çekilmez gören karamsarlar da, bütün sıkıntı ve zorluklardan arınmış gibi gören pembe gözlüklüler de hep yanılmışlardır ama böyle düşünenler de var olagelmiştir; bundan sonra da olmaya devam edecektir. Gerçek ise bu iki bakış açısının arasında bir yerde apaçık olarak ortadadır. Yaşamak için “sa’y ü gayret”in şart olduğunu bir şekilde biliriz de gerekli çabayı sarf etme konusunda hepimiz aynı irade ve enerjiyi sergileyemeyiz. İşleri ağır-aksak yürütmekten tutunuz, gevşek olmaya, tembelliğe hatta vurdumduymazlığa varan davranışlar sergileriz. Evet, tıpkı hızla döndürülen meşalenin kesintisiz bir ateş çemberi oluşturduğu yanılgısına düşmemiz gibi hayat da zorluklardan, sıkıntılardan ibaretmiş gibi durur zihin dünyamızda. Bizim bu algımızı Kur’an-ı Kerim: “Ey insan! Şüphesiz sen Rabbine kavuşuncaya kadar didinip duracaksın ve sonunda didinmenin karşılığına ulaşacaksın.” (İnşikak, 84/6.) ayeti ile resmeder. Ama büyük resmi, gerçek görüntüyü yazının başında mealini verdiğimiz ayetler (İnşirah, 94/5-6.) ortaya koyuyor: “Şüphesiz güçlükle beraber bir kolaylık vardır. Gerçekten, güçlükle beraber bir kolaylık vardır.” Zorluklar ve kolaylıklar birbirini takip eder hayat yolunda.

Yokuş yukarı çıkarken zorlanmamız, bütün zorlukları “yokuş” benzetmesiyle ifadeye yöneltmiş bizi. İnsan olarak yokuşa, hele hele sarp yokuşa yönelmekten hoşlanmayız. (Beled, 90/11.) Ama gerçek şu ki inişli çıkışlı bir hayat yolunda ilerlemek zorundayız. Hayatın bu değişmez kuralı, insan ruhuna da uygundur. Kesintisiz zorluklar zincirinin yaşanacağı hayat kadar her şeyin “yolunda” gittiği “kolay” bir hayat da insanı yıldırır; hem ruhunu, hem bedenini tüketir. Çözülmez, aşılmaz zannedilen yıpratıcı zorluklar karşısında insanın en büyük silahı ayetlerde vurgulanan “zorluğun ardından bir kolaylığın mutlaka geleceği” ümit ve beklentisidir. Sabır yönelişi kişiye enerji yükleyen ruhi bir kaynak olarak burada ortaya çıkar.

Zorlukları aşmak yolunda sarf ettiğimiz hayatımız zaman denilen süreç içinde akıp gidiyor. Zaman ile onsuz olamayacağımız derecede güçlü bir ilişki içindeyiz. Bu ilişkiyi anlatmak için “İnsan: zamanlı, zamanda, zamanla” tespitini yapıyor Mermi Uygur ve bir adım daha atarak “İnsanın öbür adı: Zaman” deyiveriyor. “Vakit öldürmek, intihar etmek demektir.” (Stendhall) sözünün tam da yeri burası. Zaman kavramının göreceliğini ortaya atan izafiyet teorisini göz önünde tutarak Aristo mantığına başvuracak olursak bu yaklaşım bizi şu sonuca götürür: İnsan zamandır, zaman izafidir, insan da izafidir. Garip bir sonuca ulaştık sanki.

Bu mantık gerçekten doğru mu ki? Biraz da ironi içeren bir ifade ile söylemem hoş görülürse cevapveriyorum: Doğru. İnsan olmanın gerektirdiği temel ilkelerden yoksun bir hayat süren akıllı varlık olsa olsa izafi (sana göre, bana göre, ona göre ve şeklen) insan olur. Mesela kendisine ömür adı altında verilen hazinenin değerini bilmeyen, onu bomboş oyalanmalarla boş bir zaman olarak geçiren kişi insan denince akla gelen muazzez varlığı ne kadar temsil edebilir?

Teknolojinin gelişmesi bir yandan boş zaman problemine sebep olurken, bir kesim insan için işsizlik anlamına geliyor. Birinci durum, işini makineye gördüren insanlar için, ikincisi ise makinenin devre dışı bıraktığı insanlar için geçerli. Ancak biz günlük zorunlu faaliyetler dışında kalan zamanlardan söz ettiğimiz için işsizlik hâli konumuzun dışında kalıyor.

Gerçekte boş zaman diye bir şey yoktur; hakkı gasp edilen, iyi değerlendirilmeyen zaman vardır. Gündelik dilde kullanılan boş zaman ifadesi konuya yüzeysel yaklaşan, mecazi ve “pratik” bir söylemi yansıtır. Fizik dünyası boşluk kabul etmediği gibi zaman denilen şey de boş olmaz. İnsan varsa zaman mutlaka ona ait bedensel ya da zihinsel birtakım eylemlerle yüklüdür.

Önemli olan bu bilince sahip olup süreci iyi yönetmektir. Gün sonunda işten yorgun argın dönen kimse dinlenirken boş vakit mi geçirmiş oluyor? Zihnini günün yorgunluğundan kurtarmak için gözlerini yumup mutlu anlarını düşünen insana “boş duruyor” diyebilir miyiz? Zihni arındırma gayreti de bir iştir hem de önemli bir iştir. İş yapıyor olmak için illa da fiili eylem şart değildir. İnsanlık için en yararlı işlerin arkasında düşünce mimarları yer alır. “Boş vakit, felsefenin anasıdır.” (Thomas Hobbes) sözü, boş vakit diye bir şeyin varlığına değil aksine bu yöndeki algının yanlışlığına dikkat çekiyor. Düşünce yeteneğimizin felsefe adını verdiğimiz ürünün ortaya çıktığı vakit nasıl boş olur. Mahiyeti ve görüntüsü ne olursa olsun yarara dönüştürülebilen vakit, içinde bedensel bir eylem barındırmasa da boş vakit değildir. Bu bakış açısı ile tekrar vurgulayabiliriz ki boş vakit diye bir şey yoktur; insanın “hem kendisi, hem de başkaları için bütün zorunluluklardan ve bağlantılardan kurtulduğu ve kendi isteğiyle seçeceği bir faaliyetle” değerlendireceği zaman vardır. “Boş vakitlerin değerlendirildiği” etkinliklerden ilk anda akla geliverenleri bir kenarda tutarak diyelim ki: İnsan “hiçbir şey yapmazken” de pek çok iş yapabilir: Düşünebilir, hatırlayabilir, planlayabilir, hayal kurabilir, zikredebilir. İslami söylemde kalbin amelleri diye ifade edilen deruni eylemler, Kur’an’ın çizdiği kul portresi için boş vakit diye bir şey bırakmaz.

Hangi hâlde olursak olalım, mutlaka bir iş, hâl ve oluş üzereyiz. Önemli olan bu iş, hâl ve oluşu verimli kılmaktır. Verimli kılınamayan hayat parçaları yine de boş değildir, giderken eteğinde sizin ömür sermayenizden bir şeylerle gitmiştir.

Boş vakit kavramı insan söylemine plansızlığın, hayatı düzenleme irade ve yeteneğinin armağanıdır. Gerçekte, hareket hâlinde olsun, sükûn hâlinde olsun, hayatımız eylemlerle doludur. Çoğunlukla bilincinde olmadığımız için iş saymadığımız eylemlerdir bunlar. “Bir işi bitirince diğerine koyul.” (İnşirah, 94/7.) emri bu konuda bilinçli olmaya çağırır, ama yine de muhataplarca garip tavırlar sergilenir: “Zaman öldürülür, bir hayvan mı ki? Zaman harcanır, bir mal mı ki? Zaman doldurulur, bir torba mı ki?” (Nermi Uygur, Yaşama Felsefesi, [Denemeler, 4. Baskı, Kabalcı, İstanbul 1993] s. 171.) Çalışma vakitleri gibi “boş vakit”leri de “çalışmak, görülebilir kılınmış aşktır” (Halil Cibran, “Ermiş”, [Türkçesi: İlyas Aslan, 4. Baskı, Kaknüs, İstanbul 2007] s. 47.) anlayışı ile yaşamak gerekiyor. “Aylak olmak mevsimlere bigâne düşmek ve sonsuzluğa doğru haşmetle ve vakur bir tevazuyla seyreden hayat kafilesinin dışında kalmaktır.” (Cibran, s. 43.) Hayatın dolu dolu yaşanması, bize tahsis edilen zaman dilimini bir şeylerle doldurmak değil, insan ve insanlık için işe yarayacak işlerle doldurabilmektir.

İslami söylemin “salih amel” (yararlı iş) diye önce çıkardığı eylem türü budur. “Onlarki, ayakta iken, otururken, yanları üzerinde iken–her durumda- Allah’ı anarlar ve göklerin ve yerin yaratılışı hakkında derin ve verimli düşünce eylemi sergilerler.” ayetinin izinde durarak söyleyelim: Mümin için boş vakit diye bir şey varsa o da Allah’ın hoşnutluğuna aykırı eylemlerin sergilendiği vakittir.

TV, internet ve benzeri çağdaş imkânların iki tarafı keskin bıçak gibi çok dikkatle kullanılması gerekiyor. Zaman değerlendirmek için başvurulacak herhangi bir araç tam aksine gizli zehirlenme misali, hayat sermayenizden önemli bir miktarı hem de bir “oturumda” alıp götürüverir. Konunun en ciddi yönü ise, yaşanan bu hayati israfın farkında olunmamasıdır. Kur’an’ın, ilahi hakikatlerden habersiz olmak anlamında kullanılan gaflet kavramı, gerçekte verimsiz ve getiriden uzak bir hayat sürecini de kapsam alanı içine alır.

Gaflet karanlığı içinde ölüm, duvara toslamaktır.Şair, “Gafil gezme şaşkın, bir gün ölürsün.” diye bunu hatırlatıyor.  

Doç. Dr. Halil ALTUNTAŞ / DİYANET AYLIK DERGİ

 

Bu yazı 3186 defa okunmuştur...

Yorum Ekle

Yazdır

YORUM LİSTESİ

KATEGORİDEKİ DİĞER HABERLER

n

12/02/2024 - 10:58 ÜMMET OLMAK

n

27/11/2023 - 09:29 İMAN VE SAMİMİYET

n

08/08/2022 - 10:21 İSLAM’IN ASLİ KAYNAKLARINI DOĞRU ANLAMANIN YÖNTEMİ ÜZERİNE

n

04/10/2021 - 11:28 KÖTÜLÜKLERDEN ALIKOYAN NAMAZ HANGİ NAMAZDIR?

n

24/05/2021 - 03:53 GERÇEK KIYMET ÖLÇÜSÜ:  SALİH VE BAKİ AMEL

n

05/04/2021 - 08:34 FELSEFENİN ÇALDIĞI İNSANLAR

n

08/03/2021 - 11:02 TEVHİDDEN HİDAYETE  NEBEVİ RİSALET

n

12/01/2021 - 11:25 İŞTE TOPLUMUMUZUN HÂLİ BU

n

06/10/2020 - 02:15 PEYGAMBER EFENDİMİZİN HİCRET YOLCULUĞU

n

06/10/2020 - 11:27 ŞEHİTLER ÖLMEZ!

n

31/08/2020 - 04:09 SONUÇLARI İTİBARIYLA İSTİĞFAR VE TÖVBE / Dr. Abdülkadir ERKUT

n

06/07/2020 - 09:49 GENÇLİK NEREYE GİDİYOR? / Abdülhamit Kahraman

n

25/06/2020 - 10:51 ŞİMDİ TAM ZAMANI / Abdülhamit Kahraman

n

18/05/2020 - 12:33 CÂMİLER KAPATILDI  CUMALAR KALDIRILDI AMA.. / Abdülhamit Kahraman

n

23/04/2020 - 04:29 RAMAZANDA HAYATIN VE ÖLÜMÜN MUHASEBESİNİ YAPMAK / Dr. Muhlis AKAR 

n

23/04/2020 - 02:47 ŞEHR-İ RAMAZAN VE SORUMLULUK BİLİNCİ / Prof. Dr. Ramazan ALTINTAŞ

n

06/04/2020 - 10:26 HER HÂLİMİZE ŞÜKREDEBİLMEK / Dr. Lamia LEVENT ABUL

n

30/03/2020 - 10:30 KULLUĞUN EN GÜZEL KIVAMI: İHSAN / Prof. Dr. Safi ARPAGUŞ

n

16/12/2019 - 10:13 HZ. PEYGAMBER (S.A.S.) DÖNEMİNDE İLİM / Prof. Dr. Şakir GÖZÜTOK

n

30/08/2019 - 10:56 HARAMDAN HELALE HİCRET ETMEK

n

29/08/2019 - 02:59 ZİKİR: KALPLERİ DİRİLTEN İKSİR

n

17/12/2018 - 01:05 ALLAH’A YÖNELİŞ BİLİNCİNİ TAZELEME: TÖVBE

n

17/12/2018 - 12:56 MANEVİ ARINMA: TÖVBE

n

19/11/2018 - 10:47 İnancı kuşanan gençler

n

19/11/2018 - 10:42 Hz. Peygamberi Gençlere Anlatabilmek

n

17/10/2018 - 03:38 Mescitlerde Namaz Kılmak ve Takva Sahibi İmam Olmak

n

30/03/2018 - 12:31 DEİZMİ VE ATEİZMİ BESLEYEN ÖNEMLİ BİR FAKTÖR İBADETSİZLİ

n

29/03/2018 - 12:11 MÜSLÜMANLARIN İLK KIBLESİ MESCİD-İ AKSA VE MÜBAREK ŞEHİR KUDÜS

n

04/01/2018 - 10:52 NEFİS İLE MÜCADELE CİHAD-I EKBER

n

03/01/2018 - 11:14 DİNÎ TEBLİĞDE DİL VE ÜSLUP NASIL OLMALIDIR?

n

14/11/2017 - 11:22 HZ. PEYGAMBER’İ GÜNÜMÜZ İNSANINA DOĞRU ANLATMAK

n

02/10/2017 - 04:02 İNSAN ONURU VE ALLAH’A KULLUK

n

02/10/2017 - 03:31 ASIL DİN AŞIRI YORUM

n

02/10/2017 - 03:08 DİN GÜVENLİĞİ BAĞLAMINDA DİNİN DOĞRU ANLAŞILMASI VE YORUMLANMASI

n

19/08/2017 - 09:04 Kurban ya da Başından Serçe Geçen Bir Çocuktur  İSMAİL

n

12/07/2017 - 10:42 İNSANLIĞA KARŞI EN BÜYÜK GÜNAH:  FİTNE

n

13/06/2017 - 12:14 RAMAZAN MEKTEBİ

n

13/06/2017 - 12:07 EMANET AHLAKI

n

13/06/2017 - 11:59 RAMAZAN MEDENİYETİ

n

19/04/2017 - 03:16 HZ. PEYGAMBER VE GÜVEN TOPLUMU: DARU'S-SELAM

n

28/03/2017 - 02:41 SANAL DÜNYA VE  DEĞİŞEN MAHREMİYET

n

17/02/2017 - 03:17 PARALEL DİNLERİ KİMLER SEVER

n

17/02/2017 - 12:40 “HADİS İLMİ”NİN İSLÂMÎ İLİMLER ARASINDAKİ YERİ

n

13/02/2017 - 12:17 KALPLERİNDE MARAZ BULUNANLAR: MÜNAFIKLAR

n

01/02/2017 - 11:12 TEFRİKAYA DÜŞENLER GİBİ OLMAYIN

n

29/12/2016 - 10:25 BİR GÜVEN ABİDESİ:  Muhammedü’l-Emin

n

19/12/2016 - 04:10 Fitne ve Fesadın Başka Bir Versiyonu: İFTİRA VE SUÇLAMA

n

18/10/2016 - 11:53 Bir Mektep Olarak CAMİ

n

26/09/2016 - 11:04 Peygambersiz İslam Söylemi

n

22/09/2016 - 12:08 VİCDANIMIZIN "Selfie"SİNİ ÇEKEBİLİR MİYİZ ?

n

21/09/2016 - 02:57 Boş Vakit mi Dediniz?

n

10/08/2016 - 01:00 RASULULLAH (S.A.S.) BÖYLE BUYURDU

n

10/08/2016 - 12:44 Narsisistik Kişilik

n

14/06/2016 - 11:32 Ramazanda Gönülden Tevhidi Yaşamak

n

06/06/2016 - 02:55 Kur’an İkliminde İyiliklerle Dinamik Bir Hayat İnşası

n

02/06/2016 - 04:44 Ramazan ve iYiLiK

n

02/05/2016 - 12:25 HZ. PEYGAMBER’İN MESAJINI DOĞRU ANLAMAK

n

08/04/2016 - 03:14 Yoğunlaşmış İbadet Mevsimi: “Üç Aylar”

n

24/03/2016 - 10:35 DUANIZ OLMASA

n

24/03/2016 - 10:31 SAHÂBE’NİN PEYGAMBER SEVGİSİ

n

01/02/2016 - 11:48 ZÂLİME HAKKI SÖYLEMEK

n

19/01/2016 - 04:35 ZOR ZAMANDA Müslüman Olmak

n

18/01/2016 - 02:04 Huzurda Huşu ile Durmak

n

18/01/2016 - 01:22 Alnı Secdeye Varan Simalar

n

14/12/2015 - 11:41 HZ. ALİ (Ö: 40/660)’NİN KUR’AN-I KERİM ANLAYIŞI

n

01/12/2015 - 02:21 SAHÂBE’NİN PEYGAMBER SEVGİSİ

n

26/11/2015 - 02:10 Namaz: Divan-ı İlahîde Durup Tevhide Ermektir

n

19/11/2015 - 03:13 Kur’an ve Sünnet Perspektifinden Bilgi AHlAKI

n

19/11/2015 - 03:11 İlim, Marifet ve Hikmet İlişkisi

n

22/10/2015 - 12:39 Söz mü Sükût mu?

n

09/10/2015 - 02:23 Haccın Evrensel Boyutu

n

07/09/2015 - 04:20   KURBAN

n

07/09/2015 - 04:14 Mescitler Arasında Mescid-i Aksa’ya Dair

n

06/07/2015 - 12:25 SADAKA-İ FITIR

n

06/07/2015 - 12:23 TERAVİH NAMAZI

n

23/06/2015 - 03:48 Şeytanın Telkini VESVESE

n

19/06/2015 - 04:50 RAMAZAN

n

15/06/2015 - 06:11 Kardeşlik ve Dostluğa Açılan Pencere SELAM

n

15/06/2015 - 03:24 Vücutta Dolaşan Sinsi Düşman: Şeytan

n

12/06/2015 - 03:38 İnsanın Temel Bir Zaafı

n

12/06/2015 - 03:07 Mültecilere Hicret Yurdu            ya da Muhacire Ensar Olmak

n

06/05/2015 - 02:27 DERİN BİR MUHALEFET

n

27/04/2015 - 12:31 Merhameti Kuşanmak

n

27/04/2015 - 12:30 Şiddet Karşısında rahmet Peygamberi 

n

17/01/2015 - 04:13 HADİSLERİN DOĞRU ANLAŞILMASINDA VE YORUMLANMASINDA TAKİP EDİLECEK YÖNTEM

n

23/12/2014 - 04:13 Müslümanın Varlıkla İmtihanı

n

23/12/2014 - 04:12 İslami Bakışla Varlık ve Servet Algımız

n

16/12/2014 - 02:50 SÜNNET VAHİY İLİŞKİSİ

n

27/10/2014 - 03:06 Sabır-Sâbir

n

24/10/2014 - 04:08 Hz. Peygamber ve Genç Sahabiler

n

24/10/2014 - 03:59 Okunması Gerekenler (12)

n

24/10/2014 - 03:53 İslam’ın Gençlik Tasavvuru

n

04/07/2014 - 03:29 BORÇ ve KARZ-I HASEN

n

30/06/2014 - 04:46 Ramazan İklimi ve Helal Kazanç Bilinci

n

09/06/2014 - 11:33 ATÂLETİ TATİL ZANNETMEK

n

05/05/2014 - 02:42 HZ. PEYGAMBER (S.A.S.)’İN ADÂLET ANLAYIŞI

n

09/04/2014 - 02:07 BİR YÖNETİCİ OLARAK RASULULLAH

n

21/03/2014 - 04:40 Allah’ın Korumasını Hak Etmenin Yolu: Sabah Namazı

n

10/02/2014 - 02:47 Değerini Bilemediğimiz İki Eşsiz Nimet: Sağlık ve Boş Zaman

n

04/10/2013 - 05:02 “Hakikat”in Nihai Temsilcisi:  Hz. Muhammed (s.a.s.) 
 

Site İçi Arama

15 Zilhicce 1446 |  11.06.2025

Bir Ayet

Bismillahirrahmanirrahim

O gün, suçluları zincirlere vurulmuş olarak görürsün.
Gömlekleri katrandandır. Yüzlerini de ateş bürüyecektir.
Allah, herkese kazandığının karşılığını vermek için böyle yapar. Şüphesiz Allah, hesabı çabuk görendir. (49,50,51)


( İbrâhim sûresi - 49)

Bir Hadis

Ebû Mâlik Hâris İbni Âsım el-Eş’arî radıyallahu anh’den rivâyet edildiğine göre;

Hz. Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

“Temizlik imanın yarısıdır. Elhamdülillah duası mizânı, sübhânellah ve elhamdülillah sözleri ise yer ile gökler arasını sevap ile doldurur. Namaz nurdur; sadaka burhandır; sabır ziyâdır. Kur’an senin ya lehinde ya da aleyhinde delildir. Herkes sabahtan (pazara çıkar) nefsini satar; kimi onu âzâd kimi de helâk eder.”



Müslim,Tahâret 1

Bir Dua

"Allah'ım beni bağışla,bana merhamet eyle beni dosdoğru yola ilet, bana sıhhat ver ve beni rızıklandır!"

(Müslim, Zikir, 35)

Hikmetli Söz

İstişare etmek, pişmanlığa karşı kaledir.

Canlı yayın

İslam Ansiklopedisi

  Tasarım : Networkbil.NET

@2008 kuraniterbiye.Com